Verstoring menstruele cyclus door hersenschudding bij adolescente meisjes

mei 2022 AAN 2022 Jeroen Beekwilder
Patricia Roby

Eén op de acht meisjes van 12 tot 18 jaar heeft na een hersenschudding een verstoorde menstruatiecyclus in de maanden die erop volgen, zo vertelde Patricia Roby, PhD (Children’s Hospital of Philadelphia, Verenigde Staten). Dit blijkt uit een grote Amerikaanse prospectieve studie. Wanneer het letsel plaatsvond in de vroeg-luteale fase gaf dit 3 tot 4 maanden later meer en ernstiger symptomen, vergeleken met letsel in de andere menstruele fasen.

Eerder werd in een aantal studies al een correlatie gelegd tussen het ontstaan van blessures en de fase van de menstruele cyclus. Daarin werd onder andere gevonden dat het merendeel (88%) van alle spier- en peesblessures bij vrouwen plaats vind in de late folliculaire fase van de cyclus. Een mogelijk verband tussen licht schedelhersenletsel en de menstruele cyclus is echter nog niet goed onderzocht. Beschikbare data tot op heden waren afkomstig van kleine studies die zich beperkten zijn tot volwassen vrouwen.

Studieopzet

In de studie gepresenteerd tijdens AAN 2022 was het doel om het menstruele cycluspatroon van adolescenten met een hersenschudding te beschrijven en om te onderzoeken of er een verband bestaat tussen de cyclusfase ten tijde van het ongeval en verstoring van de daaropvolgende cycli en de overige ervaren symptomen. Prospectief werden de gegevens verzameld van vrouwelijke patiënten in de leeftijd van 12 tot 18 jaar, die zich binnen 28 dagen na het trauma presenteerden bij de kliniek. Patiënten werden onder meer gevraagd naar hun laatste menstruatie, eventuele contraceptie en naar mogelijke menstruele cyclusverstoringen. Daarnaast werden ook symptomen in kaart gebracht met behulp van de ‘Post-Concussion Symptom Inventory’ (PCSI), waarin het vóórkomen en de ernst van symptomen worden gescoord. Bij een follow-upconsult 3 tot 4 maanden na het letsel werd opnieuw gekeken naar de cyclus en mogelijke symptomen.

Menstruele fase op het moment van het hoofdletsel

In totaal presenteerden 598 patiënten zich voor een eerste consult. Van hen completeerden 136 het vervolgbezoek 3 tot 4 maanden na het ongeval. Patiënten hadden gemiddeld een leeftijd van 15 jaar, verschenen 12 dagen na het letsel en 14% gebruikte contraceptie. De meeste patiënten rapporteerden dat het hoofdletsel plaatsvond in de folliculaire fase (zie Figuur 1).

FIGUUR 1. Menstruele fase van patiënten op het moment van het hoofdtrauma. Binnenste ring geeft percentage trauma’s aan per menstruele fase. Buitenste ring geef de gemiddelde duur van de menstruele fasen aan in een 28-daagse cyclus: menstruatie dag 0-4, folliculaire fase dag 5-14, vroeg-luteale fase dag 15-21 en laat-luteale fase dag 22-28.

Invloed van hoofdletsel op de menstruele cyclus

Tijdens het eerste consult gaf 4,0% van de vrouwelijke patiënten aan dat sinds de hersenschudding hun menstruele cyclus was verstoord. Bij het vervolgbezoek enkele maanden later gaf 12,5% aan dat dit het geval was. Dit verschil was significant verschillend (p=0,002). Wanneer de verstoring werd gecorreleerd aan de cyclusfase ten tijde van het letsel werd geen significant verband gevonden voor verstoring die werd gerapporteerd tijdens het eerste bezoek (p=0,95) of het vervolgbezoek (p=0,14). De onderzoekers vonden bij het eerste consult evenmin een verband tussen het aantal en de ernst van symptomen en de fase van de cyclus tijdens het ongeval. Dit was wel het geval bij het vervolgbezoek voor zowel aantal (0,0005) als ernst van de symptomen (p=0,03). Daarbij werden de meeste symptomen gerapporteerd bij patiënten die het hoofdletsel opdeden in de vroege luteale fase. Dit duidt op een neuro-endocriene verstoring na een hersenschudding die in de acute fase nog niet wordt gedetecteerd. De onderzoekers hebben in deze fase van het onderzoek nog niet gekeken naar de aard van de symptomen.

Referentie

Roby PR, Grimberg A, Master CT, et al. Menstrual cycle following concussion in adolescent patients. Gepresenteerd tijdens AAN 2022; abstract S2-02.