Veelvuldig gebruik van social media beïnvloedt de ontwikkeling van de hersenen bij tieners

februari 2023 Beter Leven Willem van Altena

Tieners die veel tijd besteden aan social media op hun mobieltje beinvloeden daarmee mogelijk de ontwikkeling van hun brein. Dat is de uitkomst uit een kleine studie uit de Verenigde Staten die onlangs is gepubliceerd in medisch vaktijdschrift Jama Pediatrics.

De studie is uitgevoerd door een team onder leiding van doctoraalstudent psychologie Kara A. Fox aan de universiteit van North Carolina in Chapel Hill. Zij stelde vast dat er vrij weinig onderzoek gedaan is naar de invloed van social media op de hersenontwikkeling. Dat heeft er ten dele mee te maken dat social media een betrekkelijk nieuw fenomeen zijn, dat bovendien constant verandert onder invloed van technologie. Wat het ene moment enorm populair is kan een jaar later al hopeloos achterhaald geraakt zijn.

Facebook, Instagram, Snapchat

Voor het onderzoek werden 169 scholieren van 3 scholen in North Carolina gerekruteerd, die tussen de 11 en 15 jaar oud waren. Zij vulden vragenlijsten in over hun gezondheid, en hielden bij hoe vaak zij per dag hun social media checkten. In deze studie ging het dan met name om Facebook, Instagram en Snapchat. Ten tijde van de aanvang van de studie was het momenteel razend populaire TikTok nog niet erg in zwang.

Beloning of straf

De scholieren ondergingen daarnaast gedurende 3 jaar elk jaar een functionele hersen-MRI. Terwijl ze in de MRI-scanner lagen moesten de kinderen een bepaalde test (de Social Incentive Delay-test) uitvoeren waarbij het deel van de hersenen werd bestudeerd dat betrokken is bij het verwachten van sociale feedback, zoals beloningen en straffen. De kinderen kregen eerst een aanwijzing te zien van drie gezichtjes die stonden voor een straf, een beloning of een neutrale reactie. Na een pauze kwam er een plaatje in beeld dat correspondeerde met een van de drie gezichtjes, en moesten de kinderen zo snel mogelijk de juiste knop indrukken.

Het bleek dat er bij 12-jarige kinderen die 15 keer per dag of vaker hun social media checkten minder neurale gevoeligheid was aangaande sociale feedback (eigenlijk: de mening van anderen), zoals beloningen of straffen. Bij kinderen die nooit gebruik maakten van social media speelde de anticipatie op beloningen of straffen een grotere rol, gezien de activiteit van dat deel van de hersenen tijdens de MRI-scan.

Conclusies

Fox stelt dat verschillen in gebruik van social media zich vertalen in verschillen in hersenontwikkeling. Bij kinderen die veel bezig waren met social media was de gevoeligheid aangaande social feedback aanvankelijk lager, om met de jaren te groeien. Bij de kinderen die weinig of geen gebruik maakten van social media was de gevoeligheid aangaande sociale feedback aanvankelijk juist hoger, om mettertijd af te vlakken.

De onderzoekers stellen dat meer onderzoek nodig is om langetermijnverbanden te leggen tussen gebruik van social media en de ontwikkeling van het adolescente brein.

Referentie

Maza MT, Fox KA, Kwon SJ, et al. Association of Habitual Checking Behaviors on Social Media With Longitudinal Functional Brain Development. JAMA Pediatr. 2023 Jan 3. doi: 10.1001/jamapediatrics.2022.4924. Epub ahead of print. PMID: 36595277.