Slaapfragmentatie op vroege middelbare leeftijd gelinkt aan verminderde cognitie in latere jaren

januari 2024 Actueel Willem van Altena

Recent onderzoek uit de Verenigde Staten toont aan dat gefragmenteerde slaap in de vroege middelbare leeftijd verband houdt met verslechterde cognitieve functies op latere leeftijd. Een analyse van 526 volwassenen in de CARDIA-studie onthulde dat deelnemers met de hoogste mate van slaapfragmentatie meer dan twee keer zo veel kans hadden op slechte cognitieve prestaties 10 jaar later. In tegenstelling tot slaapduur of zelfgerapporteerde slaapkwaliteit, bleek slaapfragmentatie op vroege middelbare leeftijd geassocieerd te zijn met verslechterde executieve functies en cognitie meer dan een decennium later, volgens onderzoek gepubliceerd in Neurology.

Slaapfragmentatie en cognitie

Slaapfragmentatie is de naam voor een reeks aandoeningen die een verstoorde nachtrust tot gevolg hebben, met een onderbroken slaap. Slaapapneu is zo’n aandoening. Volgens de laatste onderzoeksresultaten is slaapfragmentatie op vroege middelbare leeftijd gekoppeld aan verminderde cognitieve functies op latere leeftijd. In een doorlopende studie onderzochten wetenschappers van het UCSF Weill Institute for Neuroscience in San Francisco 526 deelnemers (58% vrouwen; 44% zwart; gemiddelde leeftijd bij aanvang, 40,1 jaar) van de Coronary Artery Risk Development In young Adults-studie (CARDIA), die gemiddeld 6,1 uur sliepen en een gemiddelde slaapfragmentatie-index van 19,2 hadden.

Polsapparaat

De onderzoekers beoordeelden slaapduur en kwaliteit met behulp van een polsapparaat gedragen door alle deelnemers gedurende 3 opeenvolgende dagen op twee momenten, ongeveer 1 jaar uit elkaar, evenals met behulp van de Pittsburgh Sleep Quality Index (PSQI) tijdens de evaluaties van 2003 tot 2005. Bij de follow-up in 2015 tot 2016 werd de midlife cognitie beoordeeld met behulp van diverse tests, waaronder de Digit Symbol Substitution Test (DSST), Stroop-test, Rey Auditory Verbal Learning Test, Montreal Cognitive Assessment (MoCA) en de Letter Fluency en Category Fluency-tests.

Associaties

Multivariabele logistische regressie werd toegepast om associaties tussen slaapparameters en slechte cognitieve prestaties te onderzoeken, waarbij aanpassingen werden gemaakt voor fysiologische, psychologische en demografische parameters. Na correcties meldde het onderzoeksteam dat deelnemers in het hoogste tertiel van de slaapfragmentatie-index meer dan dubbel zoveel kans hadden op slechte cognitieve prestaties op de DSST (Odds ratio [OR] = 2,97; 95% BI, 1,34-6,56), vloeiendheid (OR = 2,42; 95% BI, 1,17-5,02) en MoCA-tests (OR = 2,29; 95% BI, 1,06-4,94).

Het verband tussen slaapfragmentatie en cognitieve prestaties werd niet beïnvloed door ras of geslacht, en objectieve slaapduur of subjectieve slaapkwaliteit vertoonde geen associatie met cognitie op vroege middelbare leeftijd, zo toonden de resultaten.

De bevindingen dragen bij aan het begrip van de relatie tussen slaap en cognitie op vroege middelbare leeftijd. Het onderzoek suggereert dat aandacht voor slaappatronen essentieel is voor de optimale gezondheid van de hersenen. Dit inzicht kan bijdragen aan vroegtijdige detectie en interventie bij dementie, stellen de onderzoekers.

Referentie

Leng Y, Knutson K, Carnethon MR, Yaffe K. Association Between Sleep Quantity and Quality in Early Adulthood With Cognitive Function in Midlife. Neurology. 2024 Jan 23;102(2):e208056. doi: 10.1212/WNL.0000000000208056. Epub 2024 Jan 3. PMID: 38170947.