Schade aan hersenstam speelt mogelijk rol bij langdurige fysieke en mentale gevolgen Covid-19

oktober 2024 Wetenschap Willem van Altena

Onderzoekers van de universiteiten van Cambridge en Oxford (Verenigd Koninkrijk) hebben ontdekt dat schade aan de hersenstam, het controlecentrum van de hersenen, mogelijk verantwoordelijk is voor de langdurige fysieke en mentale gevolgen van ernstige Covid-19-infecties. Met behulp van nieuwe ultrahoogresolutie MRI-scanners (7-Tesla, 7T) konden onderzoekers de impact van Covid-19 op de hersenen in detail waarnemen. De bevindingen zijn gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift Brain en dragen bij aan het groeiende inzicht in de langetermijngevolgen van Covid-19 op zowel het brein als het lichaam.

Vaccins

De studie omvatte 30 patiënten die in het begin van de pandemie, voordat vaccins beschikbaar waren, met ernstige Covid-19 in het ziekenhuis werden opgenomen. De onderzoekers ontdekten dat Covid-19 schade veroorzaakte aan delen van de hersenstam die betrokken zijn bij ademhaling, vermoeidheid en angstgevoelens. Deze schade kan lang aanhouden, zelfs nadat de infectie is verdwenen, en is mogelijk een van de oorzaken achter long Covid.

De hersenstam verbindt de hersenen met het ruggenmerg en regelt cruciale lichaamsfuncties zoals ademhaling, hartslag, pijnverwerking en bloeddruk. In de studie werden meerdere delen van de hersenstam, waaronder de medulla oblongata, pons en middenhersenen, geïdentificeerd als gebieden met afwijkingen die wijzen op een neuro-inflammatoire respons.

3D MRI beelden van een gezonde hersenstam en die van iemand na een ernstige Covid-infectie. Afbeelding: University of Cambridge

Kortademigheid

Bij patiënten die een ernstige Covid-19 hadden doorgemaakt, vertoonden deze hersengebieden weken na opname nog steeds tekenen van ontsteking, vooral in de delen die verantwoordelijk zijn voor ademhaling. Dit suggereert dat de aanhoudende symptomen van vermoeidheid, kortademigheid en borstpijn het gevolg zijn van blijvende ontsteking in de hersenstam, veroorzaakt door de infectie. Deze effecten zijn sterker bij patiënten die een ernstigere vorm van Covid-19 hadden doorgemaakt.

Vermoeidheid en angst

Naast de fysieke symptomen, brachten de 7T-scanners ook bewijs aan het licht van psychische gevolgen van Covid-19. De hersenstam speelt een rol in het reguleren van vermoeidheid en angst, en bij patiënten met een sterkere immuunrespons op de infectie werden hogere niveaus van depressie en angst waargenomen. Dit wijst op een nauwe relatie tussen de ontsteking in de hersenstam en de mentale gezondheid van patiënten.

De resultaten van deze studie kunnen helpen bij het begrijpen van andere aandoeningen waarbij ontsteking van de hersenstam een rol speelt, zoals multiple sclerose (MS) en dementie. Bovendien kan de 7T-technologie worden gebruikt om de effectiviteit van behandelingen voor hersenaandoeningen te monitoren.

Referentie

Catarina Rua et al. ‘7-Tesla quantitative susceptibility mapping in COVID-19: brainstem effects and outcome associations.’ Brain (2024). DOI: 10.1093/brain/awae215