Onvoldoende duisternis tijdens de slaap kan leiden tot hart- en vaatziekten en diabetes

april 2022 Algemeen Willem van Altena

Slecht nieuws voor mensen die graag slapen met een lampje aan in de slaapkamer, of die de gordijnen liever niet dichttrekken. Een recent onderzoek door wetenschappers van Northwest University (V.S.) wijst erop dat mensen die slapen in een kamer waar omgevingslicht in doordringt, ook als is het maar weinig, een grotere kans op hart- en vaatziekten krijgen en daarnaast ook hun suikerspiegel overhoop gooien.

Hoofdonderzoeker dr. Phyllis Zee is gespecialiseerd in slaaponderzoek, en zij waarschuwt dat zelfs een enkele nacht in een onvoldoende verduisterde slaapkamer al uitwerking kan hebben op de glucosehuishouding en op de cardiovasculaire functies. Op termijn vergroot dat de kans op hart- em vaatziekten en diabetes. “Het is echt belangrijk dat mensen blootstelling aan licht gedurende de slaap zo veel mogelijk vermijden.”

Er was al eerder bewijs gevonden dat licht een uitwerking heeft op het hart. Daglicht verhoogt het hartritme en activeert het zenuwstelsel om het hart en het brein voor te bereiden op de uitdagingen van de dag. Maar ook tijdens de slaap reageert het lichaam op de aanwezigheid van licht, ontdekte Zee met haar team. “Naast slaap, voeding en lichaamsbeweging is ook daglicht een belangrijke factor in de gezondheid”, stelt zij. “Maar we zien nu dat zelfs een beetje licht tijdens de nachtrust al een uitwerking kan hebben op de hart- en endocriene gezondheid.”

Autonoom zenuwstelsel

Mede-auteur dr. Daniela Grimaldi legt uit: “Wij hebben vastgesteld dat het hartritme ook hoger wordt als mensen slapen in een kamer waar een beetje licht aanwezig is. Zelfs tijdens de slaap wordt het autonoom zenuwstelsel geactiveerd door licht. En dat is niet gezond. Het hartritme hoort tijdens de nacht laag te zijn, en hoger gedurende de dag.

De onderzoekers stelden ook vast dat mensen die in een onvoldoende verduisterde kamer sliepen in de ochtend te maken hadden met insulineresistentie. Dat houdt in dat cellen in spieren, vet en de lever niet voldoende reageren op insuline en dus ook geen glucose uit het bloed in energie om kunnen zetten. Om dat te compenseren maakt de alvleesklier meer insuline aan, en mettertijd kan dat leiden tot een verhoogde bloedsuikerspiegel, maar ook tot het gevoel dat mensen al moe zijn als ze wakker worden. Daarnaast kan het leiden tot overgewicht en obesitas.

Blootstelling aan licht tijdens de nachtrust is op zich niet ongewoon. Soms komt het licht van bronnen in de woning zelf; zo geeft 40% van de Amerikanen aan te slapen met een lamp aan in de slaapkamer, of zelfs de televisie. Daarnaast dringt er vaak ook licht van buitenaf de slaapkamer binnen, zeker wanneer mensen in grote steden wonen.

In de studie werd het effect getest van slapen met een lichtbron van 100 lux, een lichtintensiteit die overeenkomt met een donkere dag. Dat werd vergeleken met een lichtbron van 3 lux. De proefpersonen sliepen een nacht met 100 of 3 lux, en het bleek dat het hart van degenen die met 100 lux hadden geslapen in een verhoogde staat van alertheid was.

Tips om beter te slapen met minder licht

  1. Laat het licht uit in de slaapkamer. Als je dan toch per se wat licht in de slaapkamer wilt, zorg dan dat het gedimd licht is, liefst zo laag mogelijk bij de vloer.
  2. De kleur van licht maakt ook veel uit. Rood of amberkleurig licht is minder stimulerend voor het brein dan wit of blauw licht. Wie dus ’s nachts met de tablet of smartphone in de weer is (liever niet!): zet hem indien mogelijk in de nachtstand, dim je scherm, en zorg dat het blauwe licht je partner niet beschijnt.
  3. Lukt het je niet om de hoeveelheid licht van buitenaf te verminderen, probeer dan je bed zo te plaatsen dat het licht je gezicht niet raakt. En draag een slaapmaskertje.

Referentie

Ivy C. Mason, Daniela Grimaldi, Kathryn J. Reid, et al. Light exposure during sleep impairs cardiometabolic function. Proceedings of the National Academy of Sciences, 2022; 119 (12) DOI: 10.1073/pnas.2113290119