Dit artikel is onderdeel van de Editor’s Pick april 2023, bestaande uit een selectie van klinisch relevante literatuur op het gebied van neurologie van de laatste jaren. Deze selectie is gemaakt door dr. Martijn Beenakker (neuroloog, Medisch Centrum Leeuwarden, en lid van de hoofdredactieraad van TNN). Bekijk hier de gehele selectie.
Een essentieel onderdeel van de standaardzorg voor patiënten met multiple sclerose (MS) is zelfmanagementstrategieën, zoals complementaire behandelingen (bijvoorbeeld vitamine D-suppletie en magneettherapie) en leefstijladviezen (bijvoorbeeld sporten en stoppen met roken). Deze zelfmanagementstrategieën zijn met name belangrijk voor patiënten die beperkte toegang hebben tot gezondheidszorg. In welke mate praktische klinische richtlijnen en consensusdocumenten over MS rekening houden met leefstijladviezen en complementaire behandelingen is echter onduidelijk.
Om te onderzoeken of richtlijnen en consensusdocumenten ook leefstijladviezen en complementaire behandelingen omvatten werd een systematisch literatuuronderzoek uitgevoerd naar richtlijnen en consensusdocumenten gericht op leefstijladviezen en complementaire behandelingen. Er werd gezocht naar relevante artikelen in MEDLINE, Embase, PsycINFO, CINAHL, Scopus, Web of Science en richtlijndatabases en op websites van richtlijnmakers, zoals de American Academy of Neurology en de European Academy of Neurology. De titels en abstracts van gevonden artikelen werden door twee onderzoekers onafhankelijk van elkaar gescreend om te bepalen of ze voldeden aan de selectiecriteria. Engelstalige artikelen werden geselecteerd als ze over MS-management gingen en ze over volwassen patiënten met MS of klinisch geïsoleerd syndroom gingen. Daarna werden de data over onder andere doelpopulatie en –gebruikers, aanbevelingen en interventies uit het artikel verzameld. De kwaliteit van de richtlijn werd beoordeeld volgens de tweede versie van de Appraisal of Guidelines for Research and Evaluation (AGREE II).
In totaal werden 31 richtlijnen en consensusdocumenten geïncludeerd in de analyse van het systematisch literatuuronderzoek. In AGREE II worden 23 onderwerpen in 6 domeinen beoordeeld op een schaal van 1-7, waarbij 1 ‘volstrekt mee oneens’ en 7 ‘volstrekt mee eens’ is. Een domeinscore van 0-29% wordt als laag gezien, 30-70% als matig en >70% als hoog. Deze artikelen scoorden over het algemeen hoog op de volgende onderdelen van AGREE II:
Matig voor:
En laag voor:
Twee van de richtlijnen scoorden hoog op alle onderdelen van AGREE II. Deze richtlijnen hadden betrekking op fysieke activiteit, ‘mindfulness’, stoppen met roken en suppletie van vitamine D of meervoudig onverzadigde vetzuren. Van de geïncludeerde richtlijnen waren er 4 opgesteld waren met de intentie om door MS-patiënten zelf gebruikt te worden, waar de twee hoog-scorende richtlijnen onderdeel van waren.
Het aantal hoog kwalitatieve richtlijnen en consensusdocumenten over aanpassingen van de leefstijl en complementaire behandelingen bij MS is beperkt. Dit beperkte aantal relevante richtlijnen en consensusdocumenten duidt op een noodzaak tot meer en betere richtlijnen die gebruikt kunnen worden door patiënten met MS.
Referentie
Naar boven
