Nieuw rekenmodel voorspelt cognitieve achteruitgang bij alzheimerpatiënten

juli 2024 Wetenschap Willem van Altena

Alzheimercentrum Amsterdam van het Amsterdam UMC heeft een voorspelmodel ontwikkeld dat de cognitieve achteruitgang kan voorspellen bij patiënten met milde cognitieve stoornissen of milde dementie door de ziekte van Alzheimer. Dit model, dat gebaseerd is op gegevens van 961 amyloïde-positieve patiënten met milde cognitieve stoornissen (MCI) of milde dementie, maakt gebruik van diverse klinische en biomarkergegevens om de achteruitgang in het denkvermogen te voorspellen. Onlangs verscheen het onderzoek in het tijdschrift Neurology.

MMSE-metingen

De studie, die werd geleid door Pieter van der Veere van Alzheimercentrum Amsterdam omvatte patiënten met een gemiddelde leeftijd van 65 jaar, waarvan 49% vrouw was. Van de deelnemers hadden 310 patiënten MCI met een gemiddelde Mini Mental State Examination (MMSE)-score van 26 en 651 patiënten hadden milde dementie met een gemiddelde MMSE-score van 22. Over een periode van gemiddeld twee jaar, met een interkwartielafstand van 1 tot 4 jaar, werden er gemiddeld vier MMSE-metingen per patiënt uitgevoerd.

Het voorspelmodel gebruikt lineaire gemengde modellen om de MMSE-scores over tijd te voorspellen, waarbij een kubische tijdscurve werd gebruikt om de trajecten te beschrijven. Voor MCI behield het model de variabele effecten van leeftijd, geslacht en de concentraties van CSF Aβ1–42 en pTau. Voor milde dementie bleven de variabele effecten van Aβ1–42, leeftijd, APOE ε4 en de baseline MMSE behouden. De verklaarde variantie (R2) van het model was 0,15 voor MCI en 0,26 voor milde dementie.

Hypothetische patiënt

Een hypothetische patiënt met MCI, een baseline MMSE van 28 en een CSF Aβ1–42 van 925 pg/mL, zou naar verwachting een MMSE van 20 bereiken na 6,0 jaar (95% CI 5,4-6,7 jaar). Indien er een behandeling beschikbaar zou zijn die de cognitieve achteruitgang met 30% vermindert, zou deze patiënt dezelfde MMSE na 8,6 jaar bereiken.

Het voorspelmodel biedt niet alleen een voorspelling van de cognitieve achteruitgang, maar toont ook de onzekerheid in deze voorspelling, wat belangrijke informatie is voor de patiënt. Dit model kan artsen helpen om patiënten beter te informeren over hun potentiële ziekteverloop en de mogelijke effecten van behandelingen, zoals gezondere levensstijlkeuzes of medicatiegebruik.

App

Het onderzoek vormt de basis voor de ontwikkeling van een app die deze voorspellingen toegankelijk maakt voor patiënten en zorgverleners. Deze app, momenteel nog in prototypefase, is bedoeld om een gebruiksvriendelijke interface te bieden met input van patiënten, familieleden en professionals. Dit voorspelmodel is volgens de onderzoekers een belangrijke stap naar persoonlijke prognoses en kan in de toekomst cruciaal zijn bij de behandeling van de ziekte van Alzheimer.

Referentie


Pieter J. van der Veere, Jeroen Hoogland, Leonie N.C. Visser, et al. Predicting Cognitive Decline in Amyloid-Positive Patients With Mild Cognitive Impairment or Mild Dementia. Neurology, august 13, 2024 issue 103. https://doi.org/10.1212/WNL.0000000000209605