De diagnose voor dementie is niet eenvoudig te stellen. Het kan lang duren voordat duidelijk is wat er aan de hand is, en in al die tijd kan er niet gestart worden met behandelingen. Het is daarom van groot belang om de diagnose zo vroeg mogelijk te stellen, omdat dan behandelingen het meeste effect hebben. De ontdekking van een biomarker in het bloed kan daar een belangrijke rol in spelen. Onderzoekers van Amsterdam UMC onder leiding van professor Charlotte Teunissen ontdekten de biomarker in de PRODIA-studie.
Biomarkers zijn eiwitten die voorkomen in lichaamsvloeistoffen, zoals in hersenvocht (licor), maar ook in het bloed. Teunissen en haar team ontdekten in het bloed de biomarker Nfl, die vrijkomt bij zenuwschade die optreedt bij de aanvang van dementie. Teunissen ontwikkelde vervolgens een bloedtest waarmee artsen de biomarker in de klinische praktijk kunnen gebruiken. Daarnaast bedacht zij een handleiding voor bij een app, waarmee artsen zelf kunnen opzoeken of er sprake kan zijn van dementie bij de patiënt.
Als een bloedmonster positief test op de aanwezigheid van Nfl kan er vervolgonderzoek gedaan worden om vast te stellen of er daadwerkelijk dementie in het spel is. Het is zelfs mogelijk om vast te stellen om welk type dementie het gaat, bijvoorbeeld frontotemporale dementie of de ziekte van Alzheimer. Bovendien kan de arts met de nieuwe test ook uitsluiten of de patiënt psychiatrische problemen heeft, en daarmee bevestigen dat het daadwerkelijk om dementie gaat.
Normaliter wordt zenuwschade in kaart gebracht aan de hand van hersenvocht, maar het is moeilijk en voor de patiënt uiterst onaangenaam om hersenvocht af te nemen, door middel van een lumbaalpunctie. Een bloedafname is veel makkelijker, goedkoper en minder onprettig voor de patiënt. Als de bloedtest geen aanleiding geeft tot vervolgonderzoek, dan hoeft de patiënt ook geen ruggenprikprocedure te ondergaan.
De wetenschappers uit Amsterdam hebben een speciale handleiding ontwikkeld die artsen helpt vast. Deze handleiding is te vinden in de webapp Neurofilament light application online. Daarin voeren artsen de leeftijd en de bloedwaarde van Nfl van de patiënt in. Op deze manier kunnen zij opzoeken of er sprake kan zijn van dementie en om welke vorm het gaat.
Teunissen denkt dat de ontdekte biomarker artsen kan helpen in het sneller en beter diagnosticeren van dementie, maar ook nuttig kan blijken voor het diagnosticeren van andere hersenaandoeningen. Intussen blijft de zoektocht naar nieuwe biomarkers die ook bij andere neurologische aandoeningen ingezet kunnen worden voortgaan.
Meer informatie
Naar boven
