Lachgas (di-stikstofmonoxide) heeft naast de medische toepassingen de afgelopen jaren steeds meer populariteit vergaard als recreatieve drug. Lachgasgebruik kan zorgen voor neurologische complicaties door de-activatie van vitamine B12, wat leidt tot een toename in methylmalonzuur en homocysteïne. Om meer inzicht te krijgen in de neurologische effecten van lachgasgebruik werd in Nederland een retrospectieve case-gebaseerde studie opgezet. Tijdens EAN 2023 presenteerde drs. Anne Bruijnes (Maastricht UMC+) de belangrijkste uitkomsten van dit onderzoek.1
De afgelopen jaren is het lachgasgebruik van jongeren vaak onder de aandacht gekomen in de media met nieuwsberichten over verkeersongelukken en parkeerplaatsen vol ballonnen en lachgaspatronen. Daarnaast zijn er verhalen over mensen die door lachgasgebruik neurologische symptomen ervaren. Vanaf 1 januari 2023 staat lachgas op de lijst van verboden middelen (lijst II van de Opiumwet).2 Vanuit drie Nederlandse ziekenhuizen werden de krachten gebundeld om onderzoek te doen naar de neurologische complicaties bij mensen die in excessieve mate recreatief lachgas gebruiken.
De retrospectieve casusstudie werd uitgevoerd met data vanuit drie medische centra in Nederland. De medische dossiers van patiënten werden gescreend op het gebruik van lachgas, symptomen en klinische diagnose, laboratoriumtesten, beeldvorming en elektromyografie, behandeling en follow-up. Een belangrijk exclusiecriterium was het gebruik van lachgas als verdoving in een medische setting.
Binnen een periode van 6 jaar werden in totaal 465 medische dossiers van patiënten gevonden die voldeden aan de gestelde inclusiecriteria, waarvan 251 patiënten bevestigde neurologische symptomen hadden. De mediane leeftijd van de deelnemers was 22 jaar, 63% was man, 61% had een migratieachtergrond, 77% was werkeloos en 29% gebruikte dagelijks lachgas. De mediane duur van het lachgasgebruik was 11 maanden en de mediane dagelijkse hoeveelheid ingenomen lachgas was 1,6 kg. Er werd geen associatie gevonden tussen de hoeveelheid gebruikt lachgas en de mate van vitamine B12-deficiëntie. Verslavingsafhankelijkheid werd geassocieerd met hogere homocysteïnewaardes.
De meest voorkomende symptomen waren sensotorische problemen (84%), motorische problemen (47%), problemen met coördinatie (42%) of pijn in de ruggengraat of ledematen (31%). De meest gestelde diagnoses waren polyneuropathie (78%), myelopathie (41%) en encefalopathie (14%). Bij 40% van de patiënten die geen supplementair vitamine B12 gebruikten, werd een vitamine B12-deficiëntie (<150 pmol/l) vastgesteld. Vrijwel alle patiënten (90%) hadden abnormale bloedwaardes van vitamine B12 (verlaagd), homocysteïne of methylmalonzuur (verhoogd).
Ongeveer een kwart (23%) van de patiënten werd opgenomen in het ziekenhuis vanwege de symptomen en een derde (31%) werd doorverwezen naar gespecialiseerde rehabilitatie. Vitamine B12-supplementen waren onderdeel van de behandeling, maar de toedieningsstrategieën varieerden. Van slechts 41% van de patiënten waren follow-upgegevens beschikbaar. Van de patiënten die terugkwamen voor follow-up, had 79% een gedeeltelijk of compleet herstel.
Deze Nederlandse retrospectieve, multicentrische studie werd uitgevoerd om meer inzicht te krijgen in de neurologische effecten van recreatief lachgasgebruik. De resultaten toonden aan dat lachgasgebruik gepaard gaat met een hoge prevalentie van polyneuropathie, myelopathie en encefalopathie. Functionele biomarkers, zoals homocysteïne en methylmalonzuur, bleken van grotere diagnostische waarde dan serum vitamine B12-metingen. De gebruiksduur en hoeveelheid van het lachgas waren niet geassocieerd met de mate van vitamine B12-deficiëntie. Veel patiënten kwamen niet opdagen bij follow-upafspraken en verslavingsafhankelijkheid was veelvoorkomend.
Referenties
Naar boven
