Kleine sensor in oor kan grote rol spelen in vroege diagnostiek van Alzheimer en Parkinson

mei 2023 Zorginnovatie Willem van Altena

Een klein nieuw apparaatje, dat wel wat weg heeft van een in-ear koptelefoon, dat in het oor ingebracht kan worden en daar de elektrische activiteit van de hersenen meet. Dat zou wel eens een grote stap voorwaarts kunnen zijn in de vroegtijdige opsporing van neurodegeneratieve aandoeningen als Alzheimer en Parkinson.

Zowel de ziekte van Parkinson als de ziekte van Alzheimer zijn in een vroeg stadium niet gemakkelijk vast te stellen, en wetenschappers zoeken dan ook naarstig naar allerlei manieren om de diagnostiek rond deze aandoeningen te verbeteren. Een vroege diagnose betekent immers dat behandelingen eerder van start kunnen gaan, met mogelijk betere prognoses. Een goed voorbeeld is de inzet van dementieremmende medicatie zoals rivastigmine, die de ziekteprogressie aanzienlijk kan vertragen.

Slaappatronen

Onderzoekers van het Rigshospitalet in Kopenhagen en van de universiteit van Aarhus ontwikkelden een piepklein apparaatje dat in het oor ingebracht kan worden en daar continu elektro-encefalogrammen (EEGs) afneemt. Het apparaatje meet ook de slaappatronen van de hersenen. Met het project hopen de onderzoekers patiënten eerder te diagnosticeren met Alzheimer of Parkinson dan met de huidige methoden.

Eerste symptomen

Hoofdonderzoeker is prof. Preben Kidmose, hoofd van het Centrum voor Oor-EEG aan de Universiteit van Aarhus. “Alzheimer en Parkinson zijn ziektes die zich gedurende vele jaren ontwikkelen. Ze worden meestal pas ontdekt zodra mensen bijvoorbeeld geheugenproblemen, slaapstoornissen of stoornissen in het bewegingsapparaat ontwikkelen. Vaak is dan alleen symptoombestrijding nog een behandeloptie.” Dankzij het oor-EEG apparaatje hoopt Kidmose Alzheimer en Parkinson 10 of zelfs 15 jaar vroeger te kunnen detecteren, lang voordat de eerste symptomen zich voordoen.

Rigshospitalet, de Universiteit van Aarhus en T&W Engineering doen dit onderzoek naar het oor-EEG apparaat gezamenlijk. Het apparaat wordt ontwikkeld in het kader van het zogeheten PANDA-project dat staat voor ‘Progression Assessment in Neurodegenerative Disorders of Ageing’ en is  een vierjarig project met een totaal budget van 3,38 miljoen euro. Het doel van het PANDA-project is om te onderzoeken of het mogelijk is om met de technologie patiënten te screenen op de twee ernstige hersenziekten.

Epilepsie

Eerder onderzoek had al laten zien dat iemands slaappatroon kan wijzen op vroege tekenen van de ziekte van Alzheimer en Parkinson. De slimme in in-ear-koptelefoon maakt discrete en gemakkelijke hersenwaarneming mogelijk, waardoor een groot aantal nieuwe lange termijn EEG-analyses mogelijk worden. Die kunnen ook van nut zijn bij andere neurologische condities zoals stress, depressie en epilepsie.

Referentie

Musaeus CS, Waldemar G, Andersen BB, Høgh P, Kidmose P, Hemmsen MC, Rank ML, Kjær TW, Frederiksen KS. Long-Term EEG Monitoring in Patients with Alzheimer’s Disease Using Ear-EEG: A Feasibility Study. J Alzheimers Dis. 2022;90(4):1713-1723. doi: 10.3233/JAD-220491. PMID: 36336927.