VOORWOORD

MYSTERIES

Een paar maanden geleden verscheen Machineman: de tijden van Eise Eisinga.¹ Eisinga was een Nederlandse amateurastronoom en bouwer van het naar hem genoemde planetarium in Franeker. Wat mij in zijn biografie fascineerde was dat zijn stellige geloof in God als schepper van hemel en aarde geen belemmering vormde voor zijn liefde voor de sterrenkunde als wetenschap. Zijn groeiende kennis van de sterren ondermijnde zijn geloof niet, maar voedde juist de bewondering.

Zoiets gold ook voor de natuurbeleving van de gerenommeerde natuurkundige Richard Feynman. In The pleasure of finding things out vertelt hij hierover.² Hij ontkent dat wetenschappelijke analyse een ondermijnend effect heeft op schoonheidsbeleving. Integendeel, zo betoogt hij, alom aanwezige schoonheid, die door iedereen gezien kan worden, gaat niet verloren door nieuwe ontdekkingen. Nieuwe kennis ontsluit daarnaast echter nieuwe glans, die anders verborgen zou blijven.

Ik moest hieraan denken bij lezing van de drukproef van het decembernummer van dit tijdschrift. De artikelen over ruimtehoofdpijn, gecombineerde centrale en perifere demyelinisatie en de ziekte van Rosai-Dorfman brengen me nieuwe neurologische kennis, maar roepen tegelijk veel vragen op en ontsluiten nieuwe mysteries. Neem het artikel over ruimtehoofdpijn van collega Van Oosterhout. Tijdens een eerste week in de ruimte wordt die veroorzaakt door ontregeling en adaptatie van het neurovestibulaire systeem, na de eerste week waarschijnlijk door veranderingen in de liquorcirculatie als gevolg van microzwaartekracht. Daarentegen is de verhoogde liquordruk bij mensen met obesitas en intracraniële hypertensie gerelateerd aan relatief hoge concentraties ontstekingsmarkers in de liquor die wijzen op obesitasgerelateerde inflammatoire processen, zo schrijven Westerink en collega’s. Patiënten met obesitas en intracraniële hypertensie moeten we dus eerder verwijzen naar de bariatrisch chirurg dan naar de neurochirurg. Stunnenberg, Uras & Mostert schreven een informatief artikel over gecombineerde centrale en perifere demyelinisatie aan de hand van twee ziektegeschiedenissen. Dit wonderlijke ziektebeeld kan gepaard gaan met aanwezigheid van paranodale, anti-MAG-, anti-MOG- of anti-AQP4-antistoffen en in de acute fase worden behandeld met corticosteroïden of immuunglobulinen. Daarnaast is er een verbijsterende explosie geweest van nieuwe immuuntherapieën tegen myastenia gravis. Linda Remijn-Nelissen schreef hierover in 2023 een prachtig overzichtsartikel, waarmee zij de TNN Topartikel-assistentenprijs 2024 won. In dit nummer een interview met haar.

Eisinga’s godsgeloof werd sterker naarmate hij meer leerde over de sterren en het heelal. Feynman zag nieuwe glans na iedere nieuwe ontdekking. Voor mij ontvouwen zich nieuwe mysteries met elk nieuw ziektebeeld. Zowel de kennis als de daaruit voortvloeiende vragen ervaar ik als verrijking.

Veel be-/verwondering toegewenst!

Prof. dr. Jeannette Hofmeijer, neuroloog

Voorzitter hoofdredactieraad

Mede namens dr. Maarten Titulaer, vicevoorzitter hoofdredactieraad

Referenties

1. Langereis S. Machineman: de tijden van Eise Eisinga. Amsterdam: De Bezige Bij; 2024.
2. Feynman RP. The pleasure of finding things out. Londen: Basic Books; 2005.