Op vrijdag 20 mei sprak prof. Gert Jan Lammers zijn oratie ‘De slaap vatten’ uit bij Universiteit Leiden. Lammers is sinds 2020 bijzonder hoogleraar Slaapstoornissen, in het bijzonder narcolepsie en verwante vigilantiestoornissen. De leerstoel is ingesteld door SEIN, het expertisecentrum voor epilepsie en slaapgeneeskunde. Lammers is medeoprichter en medisch hoofd van de Slaap-Waakcentra van SEIN. Lammers pleit ervoor dat binnen de leefstijlgeneeskunde meer aandacht wordt besteed aan slaap. Volgens hem hebben slaapgerelateerde aandoeningen een grote invloed op de fysieke en emotionele gezondheid.
Narcolepsie is een neurologische aandoening die ervoor zorgt dat mensen overdag vaak moeite hebben om wakker te blijven en soms ongewild in slaap vallen. Daarnaast lukt het ze ’s nachts vaak juist niet om goed door te slapen. Die verstoorde slaapregulatie heeft allerlei fysieke en mentale gevolgen, variërend van ‘verslapte emoties’ ten angst- en stemmingsstoornissen tot grotere kans op overgewicht. Lammers heeft veel onderzoek naar narcolepsie gedaan, en ontdekte samen met onderzoekers van Stanford University (V.S.) dat narcolepsie ontstaat door een tekort aan de stof hypocretine.
Het is volgens Lammers het eerste stukje van de puzzel als het gaat om de oorzaak van slaapgerelateerde aandoeningen. Maar er is nog veel meer onderzoek nodig. “Slaapgeneeskunde is namelijk een relatief jong onderzoeksveld. Van veel slaapgerelateerde aandoeningen weten we nog steeds niet waarom ze bestaan”, stelt Lammers. Hij wil wat we nu weten over narcolepsie daarom als model gebruiken om de oorzaken en werking van andere slaapgerelateerde aandoeningen te ontdekken.
Volgens Lammers is er ook nog veel werk te verzetten voor narcolepsiepatiënten. Momenteel participeert hij in een studie waarbij aan de hand van MRI-scans wordt gekeken welke hersendelen worden geactiveerd bij narcolepsie. Daarnaast is hij betrokken bij internationaal onderzoek naar medicijnen die de eigenschappen van hypocretine kunnen overnemen.
De komende jaren wil Lammers -samen met patiënten- aandachtiger kijken hoe het is om met narcolepsie te leven en hoe dit zo kwalitatief mogelijk kan. Volgens hem is het vaststellen van narcolepsie een ingewikkeld proces dat jaren kan duren. “Het is belangrijk dat dit makkelijker kan en dat we patiënten met gerelateerde klachten eerder en waar mogelijk preventief kunnen helpen”, voegt hij toe. Om dit proces te vergemakkelijken loopt er momenteel een studie naar de inzet van een ademtest bij diagnostisering.
Tijdens zijn oratie benadrukte Lammers dat het hoog tijd is dat we slaap niet meer los zien van andere basale functies als metabolisme, temperatuurregulatie, en ook emotieregulatie, angst en stress. “Die functies zijn zodanig geïntegreerd dat je de een niet los van de ander kunt beïnvloeden. Leefstijlinterventies moeten hier meer op worden afgestemd”, legt hij uit.
Zelf werkt Lammers mee aan een onderzoek naar de invloed van slaap op de stofwisseling. “Daarmee hopen we nog duidelijker dwarsverbanden te leggen tussen slaapstoornissen en overgewicht en welke systemen daarbij betrokken zijn. Ik hoop dat we met die kennis interventies kunnen ontwikkelen die echt het verschil gaan maken voor patiënten met slaapgerelateerde aandoeningen.”
Bron
Naar boven
