Multiple sclerosepatiënten met klinisch geïsoleerd syndroom (CIS) die werden behandeld met hoge doses vitamine D toonden 34% minder ziekteactiviteit dan patiënten die placebo ontvingen, volgens een grootschalige Franse studie. De gemiddelde tijd tot ziekteactiviteit verdubbelde bijna bij deelnemers die vitamine D supplementen kregen.
Het onderzoek, geleid door onderzoekers in 36 MS-centra verspreid over Frankrijk, werd onlangs gepubliceerd in het Journal of the American Medical Association (JAMA). De studie, bekend als de D-Lay MS-trial, volgde 303 patiënten gedurende 24 maanden om de effectiviteit van cholecalciferol (vitamine D) als monotherapie bij vroege MS te beoordelen.
Een laag vitamine D-gehalte is een bekende risicofactor voor het ontwikkelen van multipele sclerose en wordt geassocieerd met een verhoogde kans op ziekteactiviteit. Eerdere onderzoeken naar de effectiviteit van vitamine D-suppletie bij MS toonden gemengde resultaten, mogelijk door verschillen in studiepopulaties, doseringen en combinaties met andere ziektemodificerende behandelingen.
De onderzoekers richtten zich specifiek op patiënten met een klinisch geïsoleerd syndroom – een enkele klinische episode met symptomen die typerend zijn voor MS – die nog geen ziektemodificerende behandeling ontvingen. De deelnemers waren volwassenen tussen 18 en 55 jaar met een CIS-duur van minder dan 90 dagen, een serum vitamine D-concentratie lager dan 100 nmol/L, en diagnostische MRI-beelden die voldeden aan de 2010-criteria voor ruimtelijke disseminatie of die ten minste twee laesies en oligoklonale banden vertoonden.
In de dubbelblinde, gerandomiseerde, placebogecontroleerde klinische fase III D-Lay MS-studie werden de deelnemers willekeurig verdeeld in twee groepen. De interventiegroep (n=163) ontving elke twee weken 100.000 IE orale cholecalciferol, terwijl de controlegroep (n=153) placebo kreeg gedurende 24 maanden. De primaire uitkomstmaat was ziekteactiviteit, gedefinieerd als het optreden van een relapse en/of MRI-activiteit (nieuwe en/of contrastmiddel-aankleurende laesies). Van de 316 aanvankelijk geïncludeerde patiënten (mediaan 34 jaar, 70% vrouwen) voltooiden uiteindelijk 288 (91,1%) de volledige studieperiode van 24 maanden. De effecten van de behandeling werden gemeten aan de hand van klinische beoordeling en MRI-onderzoek.
De resultaten waren veelbelovend: ziekteactiviteit werd waargenomen bij 60,3% van de patiënten in de vitamine D-groep tegenover 74,1% in de placebogroep, wat neerkomt op een hazard ratio van 0,66 (95% betrouwbaarheidsinterval 0,50-0,87; p=0,004). De mediane tijd tot ziekteactiviteit was aanzienlijk langer in de vitamine D-groep (432 dagen) vergeleken met de placebogroep (224 dagen) met een significant log-rank verschil (p=0,003).
Alle drie secundaire MRI-uitkomsten toonden significante verschillen ten gunste van de vitamine D-groep: MRI-activiteit (57,1% vs 65,3%; HR 0,71; 95% BI 0,53-0,95; p=0,02), nieuwe laesies (46,2% vs 59,2%; HR 0,61; 95% BI 0,44-0,84; p=0,003) en contrastmiddel-aankleurende laesies (18,6% vs 34,0%; HR 0,47; 95% BI 0,30-0,75; p=0,001).
Er werd echter geen significant verschil gevonden in de tien secundaire klinische uitkomsten, waaronder relapses, die voorkwamen bij 17,9% van de patiënten in de vitamine D-groep tegenover 21,8% in de placebogroep (HR 0,69; 95% BI 0,42-1,16; p=0,16).
Een belangrijk aspect van de studie was de veiligheid van hoge doses vitamine D. Ernstige bijwerkingen kwamen voor bij 17 patiënten in de vitamine D-groep en 13 in de placebogroep, maar geen van deze bijwerkingen werd gerelateerd aan de cholecalciferol-behandeling. De behandeling bleek veilig en goed verdraagbaar, wat cruciaal is voor potentiële klinische toepassingen.
Hoewel deze studie veelbelovende resultaten laat zien, zijn er enkele beperkingen die in overweging moeten worden genomen. De relatief korte follow-upperiode van 24 maanden maakt het moeilijk om langetermijneffecten te beoordelen. Daarnaast was de studiepopulatie beperkt tot patiënten zonder ziektemodificerende behandeling, terwijl in de klinische praktijk veel patiënten al vroeg met dergelijke behandelingen starten.
Referentie
Thouvenot E, Laplaud D, Lebrun-Frenay C, Derache N, Le Page E, Maillart E, et al. High-Dose Vitamin D in Clinically Isolated Syndrome Typical of Multiple Sclerosis: The D-Lay MS Randomized Clinical Trial. JAMA. 2025 Mar 10. doi:10.1001/jama.2025.1604.
Naar boven
