Lecanemab, een nieuw geneesmiddel dat de progressie van de ziekte van Alzheimer kan vertragen, is door de Europese Commissie goedgekeurd voor patiënten met milde cognitieve stoornissen en lichte dementie. Het medicijn richt zich specifiek op de schadelijke eiwitaggregaten in de hersenen die bijdragen aan cognitieve achteruitgang bij alzheimerpatiënten. Lecanemab, dat wordt geproduceerd door farmaceuten Eisai en Biogen onder de merknaam Leqembi, is het eerste medicijn dat gericht is op een onderliggende oorzaak van de ziekte van Alzheimer dat goedkeuring heeft gekregen in de Europese Unie.
De ziekte van Alzheimer wordt gekenmerkt door de opstapeling van amyloïd-beta (Aβ) eiwitten in de hersenen, die de zenuwcellen beschadigen en uiteindelijk leiden tot geheugenverlies en cognitieve achteruitgang. Lecanemab is een monoklonaal antilichaam dat bij voorkeur bindt aan en giftige protofibrilen (oplosbare Aβ-aggregaten) opruimt, naast het aanpakken en verminderen van Aβ-plaques (onoplosbare Aβ-aggregaten).
Protofibrilen worden beschouwd als de meest toxische vorm van Aβ en spelen een primaire rol in de cognitieve achteruitgang bij Alzheimer. Ze veroorzaken schade aan neuronen in de hersenen via meerdere mechanismen, waaronder directe beschadiging aan hersencelmembranen en de verbindingen die signalen tussen zenuwcellen overbrengen. De vermindering van protofibrilen kan mogelijk de progressie van Alzheimer vertragen door de schade aan neuronen en cognitieve disfunctie te verminderen.
De indicatie voor lecanemab is specifiek gericht op volwassen patiënten met een klinische diagnose van milde cognitieve stoornissen en lichte dementie door de ziekte van Alzheimer (vroege Alzheimer) die apolipoproteine E ε4 (ApoE ε4) niet-dragers zijn of heterozygoten met bevestigde amyloïdpathologie. Mensen met slechts één kopie (heterozygoot) of geen kopie (niet-dragers) van het ApoE ε4-gen hebben een lagere kans op ARIA (Amyloid-Related Imaging Abnormalities), een belangrijke bijwerking van lecanemab die zwelling en potentiële bloedingen in de hersenen kan veroorzaken. Een eerste aanvraag om lecanemab binnen de EU op de markt te brengen werd door het EMA afgekeurd vanwege een te grote kans op bijwerkingen. De fabrikanten dienden vervolgens een nieuwe aanvraag in met een nauwer gedefinieerde patiëntpopulatie, die wel werd goedgekeurd. Dit onderstreept het belang van zorgvuldige patiëntselectie voor deze behandeling.
In Nederland lijden ongeveer 300.000 mensen aan een vorm van dementie, waarvan 70% wordt veroorzaakt door de ziekte van Alzheimer. Volgens recente epidemiologische gegevens zijn er naar schatting 210.000 Nederlanders die aan alzheimer lijden, waarbij ongeveer 30-40% zich in een vroeg stadium van de ziekte bevindt en mogelijk in aanmerking zou kunnen komen voor behandeling met lecanemab (bron: Alzheimer Nederland, 2024).
De Nederlandse tak van farmaceut Eisai heeft meteen na de Europese goedkeuring het vergoedingsdossier ingediend bij het Zorginstituut Nederland. Hiermee is het beoordelingsproces in gang gezet voor opname van Leqembi in het basispakket. Veel hangt daarbij af van de prijsonderhandelingen in de zogeheten sluisprocedure omdat het een duur medicijn betreft. Fabrikant EIsai rekent in de V.S. 26.500 dollar per jaar (ongeveer 23.000 euro).
Referentie
Naar boven
