Het klinkt aantrekkelijk; je slikt een pil en je geheugen en denkvermogen worden meteen geboost. De markt in dergelijke cognitieve oppepmiddelen wordt de laatste jaren steeds groter. Ook online worden steeds meer middelen aangeprezen die beloven je concentratie, geheugen en probleemoplossend vermogen te stimuleren of je lichamelijke en geestelijke gezondheid te verbeteren.1 Maar werkt dit eigenlijk wel en kan het kwaad?
Bij het gebruik van deze zogeheten noötropische supplementen is zeker enige voorzichtigheid geboden; er kunnen bijwerkingen ontstaan en ook negatieve interacties met eventuele andere medicatie die je gebruikt. Daarnaast is er onlangs een andere schaduwkant van de ‘smart drugs’ aan het licht gekomen; lang niet alle supplementen die (online) worden verkocht, blijken goedgekeurd te zijn voor veilig gebruik.2
Onderzoeker dr. Pieter Cohen en zijn collega’s onderzochten 10 neuroboostproducten die in Amerika worden aangeboden om mentale functies te verbeteren.2 De supplementen werden online aangekocht zonder doktersrecept en daarna door het team geanalyseerd. De producten waren gelabeld als omberacetam, aniracetam, fenylpiracetam en oxiracetam. Deze, en vier andere middelen die niet goedgekeurd zijn, werden aangetroffen in de supplementen.
Op enkele van de geteste producten werd vermeld dat ze omberacetam en aniracetam bevatten, wat inderdaad het geval bleek te zijn. Omberacetam (Noopept) wordt in Rusland en buurlanden voorgeschreven bij bijvoorbeeld traumatische hersenletsel, stemmingsstoornissen en cerebrale vasculaire ziekten. Aniracetam is een middel dat wordt gebruikt bij de behandeling van dementie in bijvoorbeeld Argentinië, Italië en China.
Daarnaast werden ook 3 medicijnen in de producten aangetroffen die niet vermeld stonden op de verpakking. Deze zijn niet in Amerika (en ook niet in Nederland) goedgekeurd als medicijn; fenibut, vinpocetine en picamilion. Fenibut is in Rusland goedgekeurd voor onder meer de behandeling van angst- en slaapstoornissen, en als hulp bij afkicken van een alcoholverslaving.
In Nederland is fenibut niet geregistreerd als medicijn, maar wel als voedingssupplement verkrijgbaar als hulpmiddel bij sociale angsten, slapeloosheid en verbetering van de mentale processen.3 Er zijn echter aanwijzingen dat het gebruik hiervan mogelijk snel tot verslaving kan leiden. Sommige mensen die fenibut gebruikten, lukte het niet meer om er mee te stoppen.3 Verder wordt vinpocetine als medicijn ingezet voor beroertes en cognitieve stoornissen in Rusland, China en Duitsland en picalmilon in Rusland gebruikt als behandeling voor alcoholverslaving, stemmingsstoornissen of beroertes.
Wanneer de potjes van de smart drugs verder werden bekeken, bleek de informatie die hier op vermeld werd ook lang niet altijd correct te zijn. Bij 75% van de bekeken verpakkingen bleek de hoeveelheid medicijn die in de pillen zat, niet te kloppen. Soms zat er helemaal niets van de werkzame stof in de supplementen, maar soms ook veel meer dan werd vermeld. In alle 10 de geanalyseerde producten werd omberacetam aangetroffen, waarbij de doseringen opliepen van 5,1 mg tot wel 40,6 mg, wat 4x zo hoog is als de typische farmacologische dosis (10 mg) die wordt gebruikt wanneer omberacetam als medicijn wordt gebruikt in het buitenland.
Wanneer je de aanbevolen gebruiksdosis van de supplementen zou innemen, zou je circa 0,5 mg tot 502 mg aniracetam tot je nemen, waar de typische farmacologische dosis 200-750 mg is. De dosis fenibut lag relatief juist laag, met gemiddeld 15,4 mg, waar er bij gebruik als medicijn in bijvoorbeeld Rusland vaak 250-500 mg wordt gebruikt. In sommige gevallen werd op de verpakking helemaal niet vermeld wat de dosering van de verschillende medicaties was.
Het gebruik van deze producten om mentale processen te stimuleren gaat gepaard met verschillende risico’s. Er kunnen bijwerkingen ontstaan zoals slapeloosheid, sedatie, behoefte aan hospitalisatie en intubatie. Ook kan het gevaarlijk zijn om deze producten te gebruiken in combinatie met goedgekeurde medicatie, aangezien deze combinaties niet onderzocht zijn. Doordat de doseringen niet (correct) vermeld worden is het ook niet altijd mogelijk om als consument te weten wat er nu precies in je lichaam terecht komt.
In Amerika is de FDA (U.S. Food And Drug Administration) een organisatie die de veiligheid en effectiviteit van verschillende medicatie onderzoekt en reguleert wat wordt goedgekeurd voor gebruik in Amerika. De FDA heeft al eerder geprobeerd om dergelijke neurosupplementen van de markt te krijgen, maar dit is nog niet gelukt. Er zijn ook waarschuwingsbrieven gestuurd naar bedrijven die supplementen verkopen waarin picalmilon, fenibut, omberacetam of aniracetam verwerkt wordt. De verkoop hiervan gaat echter nog steeds door en dit wordt mogelijk gemaakt door mazen in de wet.
Kortom, het blijft belangrijk om zelf verantwoordelijkheid te nemen en goed te checken wat je in je lichaam stopt. Gebruik je zelf medicatie? Check dan met je huisarts of het veilig is om daarnaast nog andere supplementen in te nemen. Wil je toch een methode om je hersenen te boosten op een veilige manier? Probeer dan wekelijks minstens 150 minuten aan gemiddeld intensieve activiteit te doen, bijvoorbeeld een stevige wandeling.4 Dit zorgt gegarandeerd voor een gezonder brein.5 En dat zonder bijwerkingen!
Bronnen
Naar boven