Special

ZIEKTEMODULERENDE THERAPIEËN

In dit artikel worden de hoogtepunten over ziektemodulerende therapieën van de jaarlijkse meeting van de European Committee for Treatment and Research in Multiple Sclerosis (ECTRIMS) 2022 besproken.

• Minimale ziekteactiviteit bij groot deel behandelingsnaïeve RRMS-patiënten met ocrelizumab
• Het effect van ziektemodulerende behandelingen op de EDSS-score bij secundair progressieve MS
• Gebruik hoog-effectieve DMT neemt verhoogde kans op invaliditeitsprogressie weg bij vroege nietinvaliderende relapsen
• TAURUS-MS II: hoge patiënttevredenheid en goede werkzaamheid met teriflunomide in de praktijk

STAMCELTRANSPLANTATIE

In dit artikel worden de hoogtepunten over stamceltransplantatie van de jaarlijkse meeting van de European Committee for Treatment and Research in Multiple Sclerosis (ECTRIMS) 2022 besproken.

• Autologe HSCT effectief in tegengaan progressie bij RRMS
• Ervaringen van Nederlandse MS-patiënten met autologe HSCT in het buitenland
• Effectiviteit van autologe HSCT vergeleken met natalizumab bij progressieve MS

RELAPSEN EN ATROFIE

In dit artikel worden de hoogtepunten over relapsen en atrofie van de jaarlijkse meeting van de European Committee for Treatment and Research in Multiple Sclerosis (ECTRIMS) 2022 besproken.

• Hypertensie en hyperlipidemie geassocieerd met atrofie van grijze stof bij SPMS
• Progressie onafhankelijk van relapsactiviteit (PIRA) komt minder vaak voor bij pediatrische MS
• De relatie tussen grijzestofatrofie en wittestof-laesies bij MS, MOGAD en AQP4-NMOSD
• Verlies van retinale ganglioncellen geassocieerd met toekomstige verslechtering bij RRMSD

MS-ZIEKTEVERLOOP VOORSPELLEN

In dit artikel worden de hoogtepunten over het thema ‘MS-ziekteverloop voorspellen’ tijdens de jaarlijkse meeting van de European Committee for Treatment and Research in Multiple Sclerosis (ECTRIMS) 2022 besproken.

• Langetermijnstabiliteit MS bij hoogeffectieve ziektemodulerende behandeling – overwegingen voor vervolgbehandeling
• Kleinere populaties oligodendrocyten bij late onset MS verminderen efficiëntie remyelinisatie
• Langetermijneffecten van neurorehabilitatie zijn afhankelijk van de gestelde doelen
• E-health: een multi-inzetbaar hulpmiddel voor (zelf)monitoring van het MS-ziektebeeld
• Zwangerschap en MS – impact op ziekte-invaliditeit en ontwikkeling nageslacht
• Cardiorespiratoire fitness beschermt tegen toename variatie in wandelgang bij MS op lange termijn

DE BEHANDELING VAN MIGRAINE IN FARMACOLOGISCH PERSPECTIEF

Hoewel de pathofysiologie ervan nog niet volledig is opgehelderd, wordt migraine gezien als een neurovasculaire aandoening waarbij de trigeminale afgifte van het krachtige, vasodilatoire neuropeptide calcitonine-gen-gerelateerd peptide (CGRP) betrokken is.1,2 CGRP is overvloedig aanwezig in perivasculaire zenuwuiteinden van de trigeminuszenuw. Dit proces wordt gevolgd door craniële arteriële vasodilatatie, trigeminus nociceptie en ontstekingsreacties.³ Migraine wordt beschouwd als de belangrijkste oorzaak van invaliditeit bij personen onder de 50 jaar, vooral vrouwen, en heeft een dramatische impact op samenlevingen en economieën.^4,5 Deze maatschappelijke last benadrukt het belang en de behoefte aan effectieve en goed te verdragen medicatie om migrainehoofdpijn te voorkomen en te behandelen. In dit artikel wordt ingegaan op de behandeling van migraine en de farmacologische aspecten van de huidige beschikbare antimigrainemiddelen. In een interview deelt prof. dr. Antoinette Maassen van den Brink (Erasmus MC, Rotterdam) haar visie op farmacologische aspecten van de huidige en toekomstige behandeling van migraine.

LEVEN MET MIGRAINE: DE KOPZORGEN VAN DE PATIËNT

Begrip van het patiëntperspectief van een leven met migraine is essentieel voor een aandoening die wereldwijd de tweede belangrijkste oorzaak is van een beperking.1 Met de recentelijk explosief toegenomen wetenschappelijke aandacht voor hoofdpijn komen er steeds meer behandelopties voor patiënten beschikbaar. Een optimale inzet van dit behandelarsenaal vraagt om kennis van de verschillende manieren waarop migraine invloed heeft op patiëntenlevens. Dr. Mariëlle Padberg (neuroloog, Martini Ziekenhuis, Groningen) licht dit onderwerp verder toe.

ERFELIJKHEID EN GESLACHTSHORMONEN BIJ MIGRAINE

Iedereen kan een migraineaanval krijgen, maar dat risico is niet bij iedereen even groot. Er is een erfelijke component die hierbij een rol speelt. Ook van hormonen is bekend dat zij gelinkt kunnen worden aan het risico op migraineaanvallen. In een interview delen prof. Gisela Terwindt en arts-onderzoekers Irene de Boer en Iris Verhagen van het LUMC hun inzichten en onderzoeksactiviteiten op dit gebied.