NEUROLOGISCHE OBSERVATIE

Het harlekijnsyndroom bij een patiënt met clusterhoofdpijn: een casusbeschrijving en een overzicht van de literatuur

SAMENVATTING

Het harlekijnteken of harlekijnsyndroom is een zeldzame, craniale, autonome aandoening die wordt gekarakteriseerd door een halfzijdige bleke gelaatskleur door gebrek aan blozen en transpiratie van het gelaat (en soms ook een arm) als reactie op hitte of inspanning. Het syndroom wordt veroorzaakt door een stoornis in het sympathisch zenuwstelsel. Meestal is de aandoening idiopathisch, alhoewel onderliggende structurele oorzaken dienen te worden uitgesloten. In dit artikel wordt een zeldzame casus beschreven van een patiënte met clusterhoofdpijn die het harlekijnsyndroom ontwikkelt. Verder biedt het artikel een overzicht van de relatie tussen primaire hoofdpijnen en het harlekijnsyndroom. Voorts wordt ingegaan op de anatomie, de diagnostische aanpak en de behandelmogelijkheden.

(TIJDSCHR NEUROL NEUROCHIR 2020:121(2):74–8)

Syndroom van Susac: visusstoornis, doofheid en encefalopathie

SAMENVATTING

Het syndroom van Susac wordt gevormd door een trias van retinopathie, encefalopathie en gehoorschade, en wordt veroorzaakt door immuungemedieerde zwelling van endotheel, leidend tot micro-infarcering. Het klinisch beeld is divers, waardoor het syndroom gemakkelijk gemist kan worden of vertraging in behandeling optreedt. Snelle en agressieve behandeling met immunosuppressiva is belangrijk voor het verminderen van restverschijnselen. Bij ongeveer de helft van de patiënten is sprake van een enkele ziekteperiode, bij het andere deel treden 1 of meerdere opvlammingen op, soms jaren na het begin van de ziekte. Dit artikel beschrijft 3 patiënten, om de variatie in het klinische spectrum te illustreren. Tevens biedt het een overzicht van de nieuwste inzichten in etiologie, diagnostiek en behandeling van het syndroom van Susac.

(TIJDSCHR NEUROL NEUROCHIR 2020;121(1):24–30)

Meningitis op basis van Pasteurella multocida

SAMENVATTING

Intensief contact met huisdieren kan leiden tot kolonisatie met Pasteurella multocida. Bij immuuncompetente personen leidt dit in zeldzame gevallen tot een ernstige invasieve infectie. In dit artikel wordt een 55-jarige patiënte beschreven met een meningitis en bacteriëmie op basis van P. multocida. Intensief contact met haar katten heeft vermoedelijk geresulteerd in dragerschap. Een chronisch loopoor vormde vervolgens een porte d’entrée voor de meningitis. In verband met een gedocumenteerde penicillineallergie werd zij aanvankelijk behandeld met het reserveantibioticum meropenem. Na uitdiepen van de allergieanamnese door het ‘antimicrobial stewardship’- team bleek echter sprake van een vertraagde type IV-huidreactie op penicillinen, en niet een potentieel levensbedreigende type I-allergie. De patiënte kon vervolgens succesvol worden behandeld met intraveneus ceftriaxon.

(TIJDSCHR NEUROL NEUROCHIR 2020;121(1):31–4)

Cerebraal gemetastaseerd vulvacarcinoom

SAMENVATTING

Cerebrale metastasering is een zeldzame uiting van het vulvacarcinoom. Desalniettemin is het een diagnose die niet over het hoofd gezien moet worden vanwege de grote gevolgen die het heeft voor de prognose en behandeling van de patiënt. Hoewel de literatuur beschrijft dat het voorkomen van cerebrale metastasen bij gynaecologische tumoren, in het bijzonder bij vulvacarcinomen, zeer zeldzaam is, dient aanwezigheid ervan altijd overwogen te worden bij onvoldoende verklaarde klinische achteruitgang. MRI van het cerebrum speelt een grote rol bij de diagnostiek. Aan de hand van een casus beschrijft dit artikel de valkuilen in diagnostiek, de prognose en behandeloverwegingen bij deze patiëntengroep.
(TIJDSCHR NEUROL NEUROCHIR 2019;120(6):226–9)

Behandeling van zeer actieve relapsing-remitting multiple sclerose rondom de zwangerschap

SAMENVATTING

De behandeling van relapsing-remitting multiple sclerose (RRMS) kan interfereren met een kinderwens. Het advies is om (indien mogelijk) alle behandelingen voorafgaand aan de zwangerschap te staken, ondanks dat sommige middelen relatief veilig lijken tijdens de zwangerschap. In sommige gevallen kan het staken van de medicatie een onacceptabel risico op verslechtering van de MS met zich meebrengen. In dat geval is een goede risicoafweging belangrijk, maar met de nieuwere tweedelijnsmiddelen is hier nog onvoldoende ervaring mee. Dit artikel beschrijft een vrouw met een zeer actieve RRMS en een sterke kinderwens, die succesvol zwanger is geworden en is bevallen terwijl behandeling met natalizumab werd gecontinueerd volgens een aangepast schema om de risico’s voor moeder en ongeboren kind te beperken.
(TIJDSCHR NEUROL NEUROCHIR 2019;120(5):185–9)

Meerdere gezichten van een thalamusinfarct

SAMENVATTING

Een 65-jarige patiënte had kort na elkaar 3 episoden van neurologische uitval, ogenschijnlijk passend bij multipele herseninfarcten in verschillende stroomgebieden. De eerste episode betrof een diplopie en dysartrie, de tweede ataxie rechts en de derde diplopie en afasie, meer specifiek non-fluente spraak met semantische parafasieën en met aangetast begrip. Initieel werd er gedacht aan multipele herseninfarcten. Alle symptomen konden echter door een thalamusinfarct worden verklaard.
(TIJDSCHR NEUROL NEUROCHIR 2019:120(4):147–50)

Temozolomide-geassocieerde acute myeloïde leukemie na behandeling van hersenmetastasen van een melanoom

SAMENVATTING

Temozolomide is een oraal alkylerend chemotherapeuticum en de meest gebruikte vorm van chemotherapie bij patiënten met hersentumoren. Het wordt beschouwd als een middel met een relatief gunstig bijwerkingenprofiel. Door de doorgaans korte mediane overleving van patiënten bestaan er weinig gegevens over de late bijwerkingen, maar ernstige hematologische toxiciteit op lange termijn komt voor. In dit artikel wordt een patiënte beschreven met temozolomide-geassocieerde acute myeloïde leukemie na behandeling van hersenmetastasen van een melanoom. Temozolomide wordt in toenemende mate gebruikt bij patiënten met een langere overleving, waardoor frequenter late complicaties van deze behandeling zullen worden gezien.
(TIJDSCHR NEUROL NEUROCHIR 2019;120(3):107–10)