NEUROLOGISCHE OBSERVATIE

Psychisch trauma en diepe hersenstimulatie bij de ziekte van Parkinson

SAMENVATTING

Diepe hersenstimulatie (‘deep brain stimulation’, DBS) is een bewezen effectieve behandelmethode voor de motorische symptomen van de ziekte van Parkinson. De subthalamische nucleus (STN) wordt hierbij meestal gekozen als doelwit voor de neurostimulatie. Naast de motorische circuits omvat deze kern ook associatieve en limbische circuits, die bij costimulatie veranderingen op gedragsmatig en emotioneel vlak teweeg kunnen brengen. In dit artikel wordt een patiënt gepresenteerd die na het ondergaan van de STN-DBS een onverwerkt psychisch trauma herbeleeft. Enerzijds toont deze casus het belang aan van een goede patiëntenselectie met aandacht voor het ruimer psychisch functioneren van de patiënt. Anderzijds wijst dit artikel op het belang van een multidisciplinaire opvolging voor en na de DBS. Verder onderzoek naar de precieze invloed van een persoonlijke voorgeschiedenis van een psychisch trauma op de psychiatrische nevenwerkingen van STN-DBS lijkt aangewezen.

(TIJDSCHR NEUROL NEUROCHIR 2021;122(2):70-6)

Transnasaal, transorbitaal en intracranieel penetrerend houten corpus alienum

SAMENVATTING

Een 76-jarige vrouw presenteerde zich op de Spoedeisende Hulp, omdat na een val een tak in haar linkerwang stak. Op een initiële CT-scan waren geen houtresten zichtbaar. Bij een groter ‘window’ waren houten splinters zichtbaar in de linker sinus maxillaris via de bulla ethmoidialis links, concha media links, septum nasi, concha media rechts, rechter ethmoïddak, mediale orbitawand en -dak rechts, uitbreidend tot in de frontaalkwab. Hierop werd behandeling gestart met breedspectrumantibiotica, een tetanusinjectie en antimycotica. De houten fragmenten werden chirurgisch verwijderd uit de schedelbasis, orbita en ethmoïd via een transnasale endoscopische procedure geassisteerd door een transorbitale benadering (niet scopisch). Na 16 dagen werd de patiënte ontslagen. Op dat moment had zij alleen nog een geringe elevatiebeperking van het rechteroog, die zich herstelde tijdens de poliklinische follow-up.

(TIJDSCHR NEUROL NEUROCHIR 2021;122(1):22-5)

Wanen en hallucinaties met een onverwachte oorzaak

SAMENVATTING

In dit artikel wordt een 53-jarige man gepresenteerd met plots ontstane wanen en hallucinaties. Bloedonderzoek en beeldvormend onderzoek (MRI) waren vrijwel zonder afwijkingen. Hij werd daarop behandeld voor een primaire psychotische stoornis. Zijn toestand verslechterde echter: hij werd apathischer en in verband met een aspiratiepneumonie werd hij geïntubeerd en opgenomen op de Intensive Care. Herhaald MRI-onderzoek toonde uitgebreide wittestofafwijkingen. Mede vanwege hepatosplenomegalie en een verhoogde LDH-concentratie was een maligne lymfoom een differentiaaldiagnostische overweging. De patiënt overleed na enkele dagen. Bij obductie werd de diagnose intravasculair lymfoom bevestigd. Deze casus illustreert dat bij een plotselinge psychose, zeker op hogere leeftijd en met een atypische presentatie, aan een onderliggende ziekte moet worden gedacht. Psychiatrische verschijnselen kunnen een eerste symptoom zijn van een intravasculair lymfoom, waarbij snelle diagnostiek van belang is voor een vroegtijdige behandeling en soms overleving.

(TIJDSCHR NEUROL NEUROCHIR 2020;121(6):262-5)

Myelopathie op basis van een Koperdeficiëntie

SAMENVATTING

Een 44-jarige man ontwikkelde subacuut gang- en evenwichtsmoeilijkheden en een sensibel niveaubeeld vanaf thoracaal niveau Th10. Een MRI-scan van de cervicothoracale wervelzuil toonde geen afwijkingen. Na uitsluiten van infectieuze en inflammatoire oorzaken werd door middel van een bloedafname de diagnose van een myelopathie op basis van koperdeficiëntie gesteld. Deze deficiëntie bleek het gevolg van een bilio-pancreatische derivatie met ‘sleeve’-gastrectomie (Scopinaro-ingreep) en chronische inname van hoge doses zink. Kopersupplementen werden gestart en de dosis zink verlaagd, waarna het klinisch beeld stabiel bleef. Er trad in de daaropvolgende maanden geen verbetering op. Hoewel zeldzaam, dient bij een niet-compressieve myelopathie aan koperdeficiëntie te worden gedacht, zodat behandeling tijdig kan worden gestart om verdere achteruitgang en morbiditeit te voorkomen.

(TIJDSCHR NEUROL NEUROCHIR 2020;121(5):221-4)

Snelle diagnostiek en behandeling essentieel bij neuromyelitis optica-‘spectrum disorder’

SAMENVATTING

Neuromyelitis optica, een auto-immuunaandoening van het centrale zenuwstelsel, kent een heterogeen ziektebeeld en wordt gekenmerkt door episoden met neuritis optica en/of myelitis transversa. De definitie van dit ziektebeeld is de afgelopen jaren echter verruimd, waardoor nu ook acute hersenstamsyndromen en narcolepsie onder neuromyelitis optica-‘spectrum disorder’ kunnen vallen. Schade aan het centrale zenuwstelsel ontstaat alleen tijdens een aanval en tussentijdse ziekteprogressie, zoals bij MS, is er nauwelijks of niet. In dit kader is tijdige herkenning en behandeling van een eerste aanval en daaropvolgende onderhoudsbehandeling van belang om neurologische restschade te minimaliseren.

(TIJDSCHR NEUROL NEUROCHIR 2020;121(4):171-5)

Hersenbloeding na spinale chirurgie

SAMENVATTING

Een 80-jarige patiënte werd verwezen naar de neuroloog vanwege vermoeidheidsklachten in de benen. Er werd een MRI-scan van de lumbale wervelkolom verricht. Op de beelden was een wervelkanaalstenose L4–L5 zichtbaar. De patiënte werd gezien door de neurochirurg en onderging een interarcuaire kanaalverwijding. De ochtend na de operatie kreeg zij bij verticaliseren acuut hevige hoofdpijn met misselijkheid en braken. Bij neurologisch onderzoek bleek de patiënte een trage spraak te hebben. Er werd een CT-scan van de hersenen verricht. Hierop was subarachnoïdaal bloed infratentorieel zichtbaar. CT-angiografie toonde geen afwijkingen. De patiënte kreeg platte bedrust en kon na een aantal dagen weer rustig starten met mobiliseren. Een infratentoriële subarachnoïdale bloeding is een zeldzame complicatie na een spinale operatie. De bloeding ontstaat door acuut forse liquorlekkage, meest waarschijnlijk door een duralaesie. Een infratentoriële subarachnoïdale bloeding gaat vaak vanzelf over, maar men moet bedacht zijn op gevaarlijke complicaties zoals hydrocefalus en inklemming.
(TIJDSCHR NEUROL NEUROCHIR 2020;121(3):121–4)

Anisocorie na intoxicatie met Amitriptyline

SAMENVATTING

Anisocorie heeft vele oorzaken. De differentiaaldiagnose hangt sterk af van de setting: op de polikliniek worden andere ziektebeelden gezien dan op de afdeling Spoedeisende Hulp. Bij traumapatiënten wordt anisocorie meestal veroorzaakt door verhoogde intracraniële druk of lokale compressie op de derde hersenzenuw. Dit artikel bespreekt een patiënt bij wie anisocorie wordt veroorzaakt door een (systemische) intoxicatie met amitriptyline. Voor zover bekend is dit de eerste documentatie van anisocorie na een amitriptyline-intoxicatie.
(TIJDSCHR NEUROL NEUROCHIR 2020;121(3):125–8)