NEUROLOGISCHE OBSERVATIE

Denken buiten de kaders van multiple sclerose; lumbale kanaalstenose als een onafhankelijke en behandelbare oorzaak van loopproblemen bij MS-patiënten

SAMENVATTING

De kans dat een patiënt met multiple sclerose (MS) als gevolg van de ziekte beperkingen gaat ondervinden met lopen is erg groot. De gemiddelde leeftijd waarop de diagnose MS wordt gesteld ligt rond 35 jaar, en secundaire progressie vindt gemiddeld ongeveer 20 jaar later plaats. Veel MS-patiënten ontwikkelen dus rond de leeftijd van 50–60 jaar problemen met lopen. Bij gezonde personen begint de lichamelijke conditie echter ook af te nemen rond de leeftijd van 50–60 jaar. Achteruitgang in de mobiliteit bij MS-patiënten kan daarom geduid worden in het kader van de secundaire progressie of natuurlijke veroudering. Naast deze 2 voor de hand liggende oorzaken kan er ook sprake zijn van een alternatieve diagnose als oorzaak van de achteruitgang in mobiliteit. In dit artikel worden 3 MS-patiënten besproken met loopproblemen die niet werden veroorzaakt door MS, maar door een lumbale spinale kanaalstenose. Het doel van dit artikel is om bewustwording te creëren voor het feit dat nieuwe neurologische klachten bij personen met MS niet altijd komen door de MS. Vele andere oorzaken kunnen hier ook aan ten grondslag liggen.

(TIJDSCHR NEUROL NEUROCHIR 2023;124(3):123–7)

Anti-Ma2 limbische encefalitis, geïnduceerd door immuuntherapie met checkpointremmers

SAMENVATTING

Immuuntherapie met checkpointremmers wordt in toenemende mate aangewend in de behandeling van verschillende soorten kanker. Diverse neurologische bijwerkingen werden reeds in verband gebracht met het gebruik van checkpointremmers, waaronder in zeldzame gevallen limbische encefalitis. De diagnose van checkpointremmer-geïnduceerde limbische encefalitis wordt gesteld op basis van een typisch radiologisch beeld, liquoronderzoek en uitsluiting van andere oorzaken. De behandeling bestaat in de eerste plaats uit het staken van checkpointremmers en toedienen van hoog gedoseerde corticosteroïden. In dit artikel wordt een patiënt beschreven die zich presenteert met anti-Ma2 limbische encefalitis als bijwerking van immuuntherapie met de checkpointremmers nivolumab en ipilimumab ter behandeling van een mesothelioom.

(TIJDSCHR NEUROL NEUROCHIR 2023;124(2):76–80)

Voorbijgaande corticale blindheid na vasculaire interventie

SAMENVATTING

Contrast-geïnduceerde neurotoxiciteit is een zeldzame complicatie na een angiografie met jodiumhoudend contrastmiddel. De meest voorkomende symptomen zijn corticale blindheid, encefalopathie, insulten, afasie, motorische uitval en psychiatrische symptomen. Symptomen ontstaan doorgaans kort na de ingreep en herstellen geleidelijk binnen enkele dagen. Door de toename in het aantal neuro- en cardiovasculaire interventies wordt dit klinische beeld steeds vaker gezien. Het herkennen ervan is derhalve zeer relevant.

(TIJDSCHR NEUROL NEUROCHIR 2023;124(1):28–31)

Herseninfarct of functionele neurologische stoornis: wel of geen trombolyse?

SAMENVATTING

Een 26-jarige vrouw presenteerde zich op de afdeling Spoedeisende Hulp met plotseling ontstane, rechtszijdige, sensomotore uitvalsverschijnselen en spraakproblemen. Bij neurologisch onderzoek waren er inconsistenties en incongruenties. Differentiaaldiagnostisch werd gedacht aan een beroerte en een functionele neurologische stoornis. Aan de hand van deze casus worden de overwegingen ten aanzien van het wel of niet trombolyseren besproken.

(TIJDSCHR NEUROL NEUROCHIR 2022;123(8):376–81)

Status dystonicus: diepe hersenstimulatie kan levensreddend zijn

“Imagine yourself at a calm sea and suddenly a storm brews up. The ship is tossed around and may sink, because the waves become very turbulent. A dystonic storm or status dystonicus is a situation where dystonia which has been manageable, becomes unmanageable and widespread throughout the body (…) and turns out to be a medical emergency.”¹

Dr. Jean-Pierre Lin, kinderneuroloog, Evelina Children’s Hospital, Londen, Verenigd Koninkrijk

Iedere zorgverlener die in de klinische praktijk te maken heeft gehad met een patiënt met een status dystonicus zal dit indrukwekkende beeld niet snel vergeten. De onwillekeurige bewegingen en abnormale houdingen, kenmerkend voor dystonie, zijn bij een status dystonicus zodanig ernstig dat ziekenhuisopname noodzakelijk is.² Vroegtijdige herkenning en behandeling is essentieel, omdat persisterende status dystonicus kan leiden tot hyperthermie en rhabdomyolyse, met uiteindelijk multi-orgaanfalen tot gevolg.^2,3

(TIJDSCHR NEUROL NEUROCHIR 2022;123(7):325–6)

Diepe hersenstimulatie bij een kind met een status dystonicus

SAMENVATTING

Een status dystonicus is een zeldzaam, potentieel levensbedreigend ziektebeeld. In de afgelopen jaren lijkt de prognose geleidelijk beter te zijn geworden, mits de aandoening op tijd wordt herkend en behandeld. Met name de vroege toepassing van diepe hersenstimulatie heeft hieraan bijgedragen. In dit artikel wordt een 5-jarige patiënt beschreven met een GNAO1-mutatie. Het ziektebeloop, de behandeling en de uitkomsten van status dystonicus worden besproken. Hiernaast wordt ingegaan op de effecten van diepe hersenstimulatie bij status dystonicus, in het bijzonder bij de relatief kort geleden ontdekte GNAO1-mutatie. Tot slot wordt de multidisciplinaire aanpak voor DBS bij kinderen met dystonie beschreven.

(TIJDSCHR NEUROL NEUROCHIR 2022;123(7):327–33)

Diagnostisch dilemma rondom een myelumtumor

SAMENVATTING

Een 68-jarige man, die bekend was met een niet-kleincellig longcarcinoom, ontwikkelde binnen enkele dagen een parese en pijnklachten van de linkerarm. Een MRI-scan van de cervicale wervelkolom toonde een intramedullaire, aankleurende laesie. Onder verdenking van een solitaire metastase onderging hij stereotactische radiotherapie. Bij aanvullend radiologisch onderzoek leek de laesie echter meer op een abces. Er kon geen histologisch biopt of liquor worden verkregen vanwege ernstige omliggende myelumzwelling. Bloedkweken waren positief voor Listeria monocytogenes. Intraveneuze behandeling met amoxicilline leidde tot een verbetering van de klachten van de patiënt. Deze casus illustreert hoe een oncologische voorgeschiedenis de clinicus op een verkeerd spoor kan zetten, en dat de uitgebreide differentiaaldiagnose bij een myelumtumor systematisch dient te worden doorlopen.

(TIJDSCHR NEUROL NEUROCHIR 2022;123(6):276–81)