DIAGNOSTIEK

Diagnostische mogelijkheden zoals beschreven in de multidisciplinaire richtlijn Ziekte van Parkinson

SAMENVATTING

De ziekte van Parkinson is een klinische diagnose. De kern van de diagnostiek is het klinisch vaststellen van bradykinesie en rigiditeit en/of tremor. Hiernaast kan aanvullende diagnostiek nodig zijn om andere oorzaken uit te sluiten, of voor ondersteuning bij klinische twijfel. In dit artikel wordt toegelicht wanneer welk onderzoek van meerwaarde kan zijn. Dit is gebaseerd op de module Diagnostiek in de recent verschenen Nederlandse multidisciplinaire richtlijn Ziekte van Parkinson.

(TIJDSCHR NEUROL NEUROCHIR 2021;122(4):161-8)

De rol van geavanceerde CT-beeldvorming in de diagnostiek en behandeling van het acute herseninfarct

SAMENVATTING

Conventionele beeldvorming met non-contrast-CT speelt al jaren een belangrijke rol in de diagnostiek van het herseninfarct. Het faciliteert snelle besluitvorming rondom intraveneuze trombolyse en kan in de acute setting de work-up versnellen bij bijvoorbeeld het aantonen van een ‘hyperdense vessel sign’. De standaardcombinatie met CT-angiografie is niet alleen van belang voor de besluitvorming tot endovasculaire behandeling, maar heeft ook prognostische waarde op basis van de beoordeling van de mate van collateralen en fungeert als ‘roadmap’ voor interventionalisten. CT-perfusie (CTP) is een geavanceerdere techniek en kan als surrogaatmarker voor het onderscheid tussen weefsel met reversibele schade (de penumbra) en weefsel met irreversibele schade (de infarctkern) worden gebruikt. Een gunstige perfusiemismatch tussen deze 2 gebieden wordt gebruikt voor de selectie van patiënten voor acute behandeling in het late tijdsinterval. Daarnaast kunnen perfusiebeelden in combinate met CT-angiografie de detectie van intracerebrale occlusies vergemakkelijken. Voor adequaat gebruik van CTP is een correcte technische uitvoering van groot belang. Ook dient men rekening te houden met fout-negatieve en fout-positieve resulaten, waarbij het betrekken van het klinisch beeld immer van belang is. Goede samenwerking tussen radiologen en neurologen en juiste technische en klinische kennis is daarbij essentieel voor correct gebruik in de dagelijkse praktijk. Dit artikel belicht de waarde en de valkuilen van het gebruik van CT in de klinische besluitvorming rondom het herseninfarct.

(TIJDSCHR NEUROL NEUROCHIR 2021;122(1):27-36)

Geavanceerde beeldvorming bij het acute herseninfarct: de volgende stap of een stap te ver?

Biomarkers bij kinderen met traumatisch hoofd/hersenletsel

Biomarkers bij kinderen met traumatisch hoofd/hersenletsel

SAMENVATTING

Dit artikel geeft een overzicht van de literatuur over de rol van biomarkers als voorspeller voor CT-afwijkingen en van klinische uitkomst na hersenletsel bij kinderen. Bij kinderen zijn de klinische verschijnselen na een licht traumatisch hoofd/hersenletsel geen betrouwbare voorspellers voor een intracraniële traumatische afwijking. De vraag is of biomarkers wel CT-afwijkingen kunnen voorspellen. Dat zou bijdragen aan een reductie van het aantal CT-scans en van de stralingsbelasting. Met gebruik van leeftijdsafhankelijke afkapwaarden blijken S-100 β en ‘ubiquitin c-terminal hydrolase’ (UCH-L1) en in mindere mate ‘glial fibrillary acidic protein’ (GFAP) goede voorspellers voor een negatieve CT-scan. GFAP en UCH-L1 zijn daarnaast veelbelovend als voorspellers voor intracraniële CT-afwijkingen bij kinderen met een licht traumatisch hoofd/hersenletsel. Deze biomarkers correleren ook met de klinische verschijnselen van het hersenletsel en de MRI-afwijkingen. Ook komt de rol van biomarkers aan bod bij kinderen met ernstiger hersenletsel als betrouwbare voorspellers van de uitkomst. Implementatie van combinaties van biomarkers in de diagnostiek van traumatisch hoofdletsel bij kinderen dient een tweeledig doel: betere voorspelling van de uitkomst én het realiseren van minder CT-scans.
(TIJDSCHR NEUROL NEUROCHIR 2020;121(3):130–5)

Primair centraalzenuwstelsellymfoom: een behandelbare hersentumor

SAMENVATTING

Het primaire centraalzenuwstelsellymfoom is een zeldzame vorm van een non-hodgkinlymfoom dat zich beperkt tot de hersenen, de leptomeningen, het ruggenmerg en de ogen. De incidentie is de afgelopen jaren toegenomen en de prognose is verbeterd. Dit laatste komt met name door veranderingen in de behandeling. In de zoektocht naar de beste behandeling wordt naast een betere overleving ook gekeken naar het effect van de behandeling op het cognitief functioneren en de kwaliteit van leven. De tumor is zeldzaam, maar kan leiden tot snelle achteruitgang. Dit brengt diagnostische en therapeutische dilemma’s met zich mee. Dit artikel biedt een klinisch overzicht van de huidige inzichten met betrekking tot diagnostiek en behandeling.

(TIJDSCHR NEUROL NEUROCHIR 2020;121(2):79–84)

De voorarm-, vinger- en duimroltest: klinische tests voor de detectie van subtiele centrale hemiparese

SAMENVATTING

Ondanks technologische evoluties, waaronder de verbetering van de medische beeldvorming tijdens de voorbije decennia, blijven klinisch onderzoek en anamnese in de neurologie de hoeksteen van de diagnostiek. Dit artikel beschrijft enkele eenvoudige ‘bedside’ klinische tests die nuttig zijn bij de evaluatie van een centrale hemiparese wanneer het routine klinische onderzoek negatief of twijfelachtig is, met name de voorarm-, vinger- en duimroltest. Bij rond elkaar roterende bewegingen van respectievelijk de voorarmen, wijsvingers of duimen is een asymmetrische vertraging indicatief voor een centrale hemiparese.
(TIJDSCHR NEUROL NEUROCHIR 2019;120(5):190–3)