Dwarslaesiepatiënten staan op eigen benen dankzij stroomstootjes in zenuwknoop in de rug

september 2020 Zorg van de Toekomst Willem van Altena

Mensen die getroffen zijn door een volledige dwarslaesie zijn niet meer in staat om hun benen te gebruiken en vaak genoodzaakt een rolstoel te gebruiken. Toch zijn onderzoekers van het Erasmus MC in Rotterdam erin geslaagd om robuuste spierreacties op te wekken in de benen van mensen met een dwarslaesie. Dat deden zij door een zenuwknoop in de onderrug te stimuleren. Het wetenschappelijk vakblad Neuromodulation publiceerde hun bevindingen in augustus.

De onderzoekers behandelden vijf dwarslaesiepatiënten, en bij drie ervan was de spierreactie zo krachtig dat ze in staat waren om weer op te staan. De proefpersonen hadden minimaal vier jaar een volledige dwarslaesie en sindsdien geen beenfunctie. Een dwarslaesie is een breuk in het ruggenmerg, waardoor signalen vanuit de hersenen de benen niet meer bereiken.

Stroomstootjes

Door een apparaatje aan te brengen op de zenuwknoop in de onderrug –het spinale ganglion of de DRG genaamd- dat kleine stroomstootjes afgeeft slaagden de onderzoekers in de beenspieren te prikkelen. Een vernieuwende aanpak, omdat tot dusver de onderzoeken zich richtten op het stimuleren van het ruggenmerg, en niet van de zenuwknoop.

Bij alle vijf de patiënten lukte het om de bovenbeenspieren te activeren en samentrekkingen te genereren. Dankzij de stroomprikkels konden de onderzoekers de benen zelfs zo aanspannen dat ze strekten bij de knieën. Bij drie patiënten was de strekking sterk genoeg om hun eigen gewicht te dragen, waardoor zij –met ondersteuning- konden staan.

Eenvoudige ingreep

De Rotterdamse onderzoekers spreken van een prachtig resultaat. Onderzoeksleider dr. Sanjay Harhangi: “Binnen vijf dagen, zonder enige vorm van rehabilitatie of trainingen en na jaren van complete verlamming. Dat is een prachtig resultaat. Ook voor de patiënten voelde dit als een bijzonder moment. Het inbrengen van het apparaat dat de stroomstootjes geeft is bovendien een relatief eenvoudige ingreep.”

DRG-stimulatie, zoals de methode van het geven van stroomstootjes op de zenuwknoop heet, wordt al op andere terreinen toegepast, zoals bij de bestrijding van zenuwpijn. Bij die behandelingen werd wel eens gemerkt dat de benen van patiënten spontaan begonnen te bewegen, en dat gaf Harhangi en zijn team het idee om te kijken of DRG-stimulatie ook zinvol kon zijn bij dwarslaesies en verlammingen.

Loopbeweging

De onderzoekers benadrukken wel dat er nog een hele wereld van verschil is tussen het kunnen staan en het echt kunnen lopen. Daar wordt nu het vervolgonderzoek op gericht. Dan moet ook duidelijk worden of het mogelijk is om de stroomstootjes zo af te stellen dat er een loopbeweging op gang gebracht kan worden.

Meer informatie
Lees het Engelstalige artikel in vaktijdschrift Neuromodulation.