Het syndroom van Korsakov is een ernstige vorm van hersenschade als gevolg van een ernstig vitamine B1 tekort, die gekenmerkt wordt door geheugenstoornissen. Iemand met Korsakov heeft geheugenverlies en vertelt fantasieverhalen om daarmee de gaten in het geheugen mee op te vullen.
Een persoon met Korsakov kan zich vaak dingen die kort geleden zijn gebeurd niet meer herinneringen. Nieuwe informatie kan niet meer worden opgeslagen, waardoor nieuwe informatie vaak maar vijf tot tien minuten wordt onthouden. Daarnaast kan iemand problemen ondervinden om gebeurtenissen op de juiste volgorde in de tijd te plaatsen. Oriëntatie in tijd en plaats wordt steeds lastiger. Omdat een persoon met Korsakov de geheugenproblemen zelf niet beseft worden de gaten in het geheugen ingevuld met verhalen die niet waar zijn. In de medische wereld wordt dit confabuleren genoemd. Dit wordt ook wel eerlijk liegen genoemd omdat iemand met het syndroom van Korsakov denkt dat hij de waarheid vertelt. Doorgaans hebben Korsakovpatiënten weinig ziekte-inzicht. De belangrijkste kenmerken zijn:
Het syndroom van Korsakov is officieel geen dementie, maar door de symptomen lijkt het er wel op. Het grote verschil is dat het intellectuele vermogen (de intelligentie) bij een Korsakov-patiënt meestal gespaard blijft, in tegenstelling tot bij dementie. Als bij het syndroom van Korsakov niet gestopt wordt met drinken en slechte voeding, kan dementie wel optreden. Dan spreekt men over alcoholdementie.
De oorzaak van het syndroom van Korsakov is een ernstig vitamine B1-tekort, dat het vaakst ontstaat bij langdurig overmatig alcoholgebruik in combinatie met slechte voeding. Het kan heel soms ook komen door langdurig vasten (hongerstaking, anorexia) of ernstige maag-darmproblemen. Ook kan de lever zo beschadigd raken dat deze de vitamine B1 niet meer kan omzetten. Vitamine B1 is nodig voor een goede werking van de hartspier, het zenuwstelsel en de hersenen. Bepaalde delen van de hersenen, belangrijk bij het geheugen en planning, raken hierdoor aangetast.
De diagnose wordt meestal gesteld door een neuroloog of psychiater. Het kan lastig zijn om de diagnose Korsakov te stellen. Dit komt omdat een patiënt zijn eigen tekortkomingen vaak redelijk kan compenseren en zijn eigen ziekte ook niet inziet. De tekortkomingen als gevolg van Korsakov kunnen gemaskeerd worden. Het is ook belangrijk om andere oorzaken van geheugenproblemen uit te sluiten, zoals een delirium, acute alcoholvergiftiging, depressie of dementie. Omdat chronisch te veel alcohol gebruiken ook tijdelijk het geheugen ernstig kan verstoren, is het voor de diagnose Korsakov vaak nodig om te beoordelen of de geheugenklachten er ook nog zijn als iemand al een tijd géén alcohol meer drinkt.
De ziekte van Korsakov kan niet genezen worden, maar verergering kan worden voorkomen. Oftewel, de ziekte kan tot stilstand worden gebracht en zal bij de juiste aanpak niet verder achteruit gaan. De eerste stap in de behandeling is het verminderen van alcoholgebruik, met als doelstelling totale onthouding. Door de onthouding van alcohol, het geven van vitaminesupplementen en het verbeteren van de voedingstoestand kan de gezondheidstoestand verbeteren. Als iemand niet stopt met alcohol drinken of slecht eten, dan kan zal de ziekte wel steeds verder achteruit gaan.
Bij de opname in een ziekenhuis kan thiamine gegeven worden om het vitamine B1 tekort aan te vullen. Naast medicijnen en verbeteren van de gezondheidstoestand kunnen patienten met Korsakov ook getraind en geholpen worden bij hun geheugenprobleem. Ze kunnen leren om hulpmiddelen te gebruiken en om de geheugenstoornissen te compenseren. Mensen met de ziekte van Korsakov kunnen namelijk vaak wel nog nieuwe praktische vaardigheden aanleren. Iemand met de ziekte van Korsakov kan vaak minder goed voor zichzelf zorgen. Bijna alle patiënten worden hierdoor uiteindelijk opgenomen. Een opname in een algemeen ziekenhuis kan worden gevolgd door opname op een psychiatrische afdeling. In een later stadium kan overplaatsing naar een psychogeriatrisch verpleeghuis plaatsvinden. In Nederland zijn er ook speciale Korsakov-klinieken.
http://www.korsakovkenniscentrum.nl/
https://assets-sites.trimbos.nl/docs/2b38223e-5384-4bd5-9b12-167221521ebb.pdf
Naar boven
