Is het gezond om een hond of een kat te hebben? Steeds meer wetenschappelijks studies geven een duidelijk antwoord: ja. Een recente studie uit de Verenigde Staten laat nu zien dat katten- en hondenbezitters die jarenlang voor hun huisdier zorgen minder cognitieve achteruitgang ervaren dan leeftijdgenoten zonder huisdier. Komende april zullen de studieresultaten worden gepresenteerd tijdens het jaarlijkse congres van de American Academy of Neurology.
Er was al veel bekend over hoe huisdieren effect hebben op de algehele gezondheid, het humeur en de kwaliteit van leven, maar nog niet eerder was vastgesteld of de duur van het huisdierbezit van invloed was op de cognitieve gezondheid van ouderen. De nieuwe studie van de universiteit van Michigan is de eerste die dat probeert te doen.
Hoewel de studie niet zo ver gaat als een causaal verband is er volgens de onderzoekers wel bewijs te vinden dat mensen die lange tijd huisdieren hebben gehad enige bescherming tegen cognitieve achteruitgang hebben, stelt hoofdauteur Tiffany J. Bradley, professor in de neurologie aan de universiteit van Michigan in Ann Arbor. “Dit onderzoek is een belangrijke stap in het ontrafelen hoe relaties met gezelschapsdieren kunnen bijdragen aan de hersengezondheid”, zegt zij.
In hun onderzoek bestudeerden de wetenschappers 1.369 mensen van 50 jaar en ouder uit de Health and Retirement Study (HRS), een nationale cohortstudie uit de V.S. Zij keken naar data van cognitieve testen die de proefpersonen hadden afgelegd in de periode van 2010 tot en met 2016. Alle proefpersonen hadden een normaal cognitieniveau bij aanvang studie.
Ruim de helft van de proefpersonen (53%) had een huisdier, en 32% van de proefpersonen had dat al voor 5 jaar of langer. De onderzoekers stelden vast dat huisdierbezitters over het algemeen een hogere sociaaleconomische status hadden dan mensen zonder huisdier. Vergeleken met leeftijdgenoten zonder huisdier bleken honden- en kattenbezitters minder last van hoge bloeddruk te hebben (49% versus 44%) maar hadden wel meer last van depressiviteit (14% versus 24%).
Over de periode van 6 jaar bleken de testscores van huisdierbezitters langzamer af te nemen dan van mensen zonder huisdier, en de afname verliep het traagste bij degenen die 5 jaar of langer een gezelschapsdier hadden gehad. Met inachtneming van andere factoren die coginitief functioneren kunnen beinvloeden bleken langdurige huisdierbezitters over 6 jaar gemiddeld 1,2 punten hoger te scoren bij de cognitieve testen dan mensen zonder huisdier. De hoogste cognitieve voordelen van langdurig huisdierbezit werden gezien bij Afro-Amerikaanse ouderen, mensen met een universitaire opleiding, en bij mannen in het algemeen.
Overigens: de studie ging niet alleen over honden en katten. De voordelen van het hebben van een huisdier geleden ook voor konijnen, cavia’s, papegaaien, parkieten, goudvissen en ratelslangen. Maar honden waren verreweg in de meerderheid, gevolgd door katten.
Naar de precieze reden waarom huisdieren heilzaam zijn voor het ouder worden de brein moet nog nader onderzoek verricht worden. Maar dr. Bradley denkt dat een hypothese is dat stress een negatief effect op cognitieve functies heeft, en dat huisdieren in staat zijn stress weg te nemen. Er zijn studies die aantonen dat interactie met een huisdier een kalmerend effect kan hebben. Daarnaast betekent een huisdier vaak ook dat er meer lichaamsbeweging komt: honden- en kattenbaasjes wandelen veel en stoeien regelmatig met hun dier, en ook dat kan een heilzaam effect hebben.
De onderzoekers gaan niet zo ver dat ze iedere oudere aanraden een huisdier te nemen. Maar het is wel goed als ouderen die al een huisdier hebben dat ook kunnen behouden, mogelijk met hulp van anderen. “Het kan enorm ingrijpend zijn voor een oudere om een huisdier op te moeten geven”, stelt mede-onderzoeker socioloog dr. Jennifer W. Applebaum, van de universiteit van Florida. De nieuwe studie kan mogelijk motivatie zijn voor het opzetten van speciale programma’s die erop gericht zijn om ouderen en huisdieren samen te brengen en te houden.
Er bestaan al studies die de heilzame effecten van huisdieren hebben uitgeplozen. Een paar van de bevindingen waar de meeste consensus over bestaat:
Mensen die interactie beleven met hun huisdier verlagen het cortisolgehalte in hun hersenen, het zogeheten stresshormoon. Tegelijk neemt het oxytocinegehalte toe, en dat stofje staat bekend als het gelukshormoon dat ook geassocieerd wordt met verliefdheid. Een studie uit 2016 door wetenschappers aan de universiteit van Minnesota (V.S.) levert bewijs dat hierdoor de cardiovasculaire gezondheid verbetert.
Mensen die kampen met langdurige psychische klachten, zoals depressiviteit en angststoornissen ervaren baat van een huisdier, concludeerde een Britse studie uit 2016. Ze zorgen niet alleen voor afleiding maar ook voor een dagritme met regelmaat: huisdieren moeten immers gevoed, verzorgd en uitgelaten worden. De Britse onderzoekers stellen dat huisdieren geen marginale, maar juist een belangrijke bron van steun kunnen zijn voor mensen met langdurige psychische klachten,
Een studie uit 2016 uit de V.S. toont een correlatie aan tussen het bezitten van een huisdier en een lagere kans om aan hart- en vaatziekten te overlijden. Aangenomen werd dat een van de redenen daarvoor is dat mensen met een huisdier meer lichaamsbeweging krijgen. Opmerkelijk is dat in deze studie katten nog heilzamer uit de bus kwamen dan honden, en katten hoeven niet uitgelaten te worden op lange wandelingen. De onderzoekers denken dat fysieke activiteit toch niet de hoofdreden achter de voordelen voor de hartgezondheid is. Eerder is het toch het kalmerende effect van het spelen en knuffelen met een kat of een hond. Een Chinese studie legt echter wel een link tussen het spelen en wandelen met een huisdier, en een betere vaatgezondheid. Met name hondeneigenaars ondervinden er veel heilzame effecten van. Maar, stellen de onderzoekers, huisdierbezit komt meer voor bij mensen met een hogere sociaaleconomische status. Het kan dus heel goed zo zijn dat de gezondheidsvoordelen eerder daarop terug te voeren zijn.
Voor dementerenden is het omgaan met een huisdier ook heilzaam, maar voor deze groep mensen is het soms erg lastig om goed voor een huisdier te zorgen. Onderzoekers uit Texas hebben daarom bestudeerd of robotdieren net zo veel gunstige effecten op de gezondheid hebben dan dieren van vlees en bloed. En dat blijkt inderdaad het geval te zijn. Een groep dementerende proefpersonen, gemiddeld 83 jaar oud, bleek een lagere hartslag te hebben en minder pijnstillers of psychoactieve medicijnen nodig te hebben in een 12 weken durende studie met een robot-zeehondje.
Naar boven
