Bijslikken van vitamine D lijkt het risico op dementie te verkleinen bij ouderen

maart 2023 Medisch onderzoek Willem van Altena

Onderzoekers in Calgary (Canada) denken dat vitamine D-suppletie een goede strategie kan zijn om dementie te voorkomen, vooral wanneer er vroeg mee wordt begonnen. In een grote prospectieve cohortstudie hadden mensen die vitamine D innamen 40% minder kans om dementie te ontwikkelen dan leeftijdsgenoten die geen vitamine D innamen. De effecten van vitamine D waren het meest uitgesproken bij vrouwen, mensen met een normale cognitieve functie en apolipoproteïne E (APOE) ε4-dragers. De studie werd online gepubliceerd op 1 maart in Alzheimer’s and Dementia: Diagnosis, Assessment and Disease Monitoring.

“We weten dat vitamine D bepaalde effecten heeft in de hersenen die gevolgen kunnen hebben voor het verminderen van dementie; tot nu toe heeft onderzoek echter tegenstrijdige resultaten opgeleverd,” zegt hoofdonderzoeker Zahinoor Ismail, MD, van het Hotchkiss Brain Institute, verbonden aan de Universiteit van Calgary.

“Onze bevindingen geven belangrijke inzichten in groepen die specifiek in aanmerking komen voor vitamine D-suppletie. In het algemeen vonden we aanwijzingen dat vroegere suppletie bijzonder gunstig zou kunnen zijn in de beginfase van cognitieve achteruitgang.”

De bevindingen van Ismail en zijn team zijn gebaseerd op 12.388 volwassen deelnemers (gemiddelde leeftijd, 71 jaar) in de database van het Amerikaanse National Alzheimer’s Coordinating Center die bij aanvang normale cognitie of milde cognitieve stoornissen (MCI) hadden. In totaal namen 4637 (37%) vitamine D-supplementen, en 7751 niet.

Depressie

Degenen die vitamine D-supplementen namen, waren vaker vrouw en hadden een hoger opleidingsniveau. Depressie en MCI kwamen vaker voor bij degenen die geen vitamine D gebruikten. In 10 jaar tijd ontwikkelden 2696 deelnemers dementie, waaronder 2017 (75%) die geen vitamine D-supplementen gebruikten. De 5-jaars dementievrije overleving was 84% in de vitamine D groep, versus 68% in de groep die geen vitamine D nam.

Drie formuleringen

Na aanpassing voor leeftijd, geslacht, opleiding, ras, cognitie, depressie en APOE4-status, was blootstelling aan vitamine D (versus geen blootstelling) significant geassocieerd met een lagere incidentie van dementie (adjusted hazard ratio, 0,60; 95% BI, 0,55 – 0,65; p<0,001). Dit gold voor alle drie de formuleringen – calcium-vitamine D, cholecalciferol en ergocalciferol.

Hoewel blootstelling aan vitamine D geassocieerd was met een lagere incidentie van dementie in alle lagen van geslacht, cognitieve diagnose en APOE ε4 status, waren de percentages lager bij vrouwen versus mannen, bij mensen met normale cognitie versus mensen met MCI, en bij APOE ε4 niet-dragers versus dragers, merken de onderzoekers op.

Beperkingen

Zij waarschuwen wel dat de studie verschillende beperkingen heeft. Er waren geen gegevens over de dosis of duur van de blootstelling aan vitamine D of over de serum vitamine D-niveaus bij aanvang. “Verduidelijking van de blootstellingsduur, dosis-responsrelaties en de rol van vitamine D-tekort zal nodig zijn om interventiestudies te onderbouwen,” merken de onderzoekers op.

“Het voorkomen van dementie of zelfs het uitstellen van het begin ervan is van vitaal belang gezien het groeiende aantal mensen dat eraan lijdt,” zegt co-auteur Byron Creese, PhD, van de Universiteit van Exeter (Verenigd Koninkrijk). “Het verband met vitamine D in deze studie suggereert dat het innemen van vitamine D-supplementen gunstig kan zijn om dementie te voorkomen of uit te stellen, maar we hebben nu klinische proeven nodig om te bevestigen of dit werkelijk het geval is.” Hij merkt verder op dat de lopende VitaMIND-studie aan de Universiteit van Exeter deze kwestie verder onderzoekt door deelnemers willekeurig toe te wijzen om vitamine D of een placebo te nemen. De onderzoekers onderzoeken veranderingen in geheugen- en denktests na verloop van tijd.

Referentie

Maryam Ghahremani, Eric E. Smith, Zahinoor Ismail et al. Vitamin D supplementation and incident dementia: Effects of sex, APOE, and baseline cognitive status. Alz Dement Diagn Assess Dis Monit. Gepubliceerd online 1 maart 2023. https://doi.org/10.1002/dad2.12404