Artsen en apothekers roepen politiek op om een eind te maken aan verspilling van medicijnen

februari 2023 Visie Willem van Altena

Een grote groep huisartsen en apothekers biedt op dinsdag 7 maart in Den Haag een petitie aan bij de Kamercommissie Gezondheid. De petitie is getiteld ‘Red levens, vernietig geen bruikbare medicijnen’, en is inmiddels 17.000 keer ondertekend.

De tekst van de petitie laat weinig te raden over. “Wij, ondertekenaars van deze petitie constateren:

  • dat er bij de apotheken in Nederland wekelijks duizenden kilo’s medicijnen teruggebracht worden;
  • dat de regelgeving ertoe leidt dat deze medicijnen vernietigd worden;
  • dat deze medicijnen nog veilig gebruikt kunnen worden en nog effectief zijn;
  • dat er elders dringend behoefte is aan medicatie (hèt voorbeeld op dit moment is de crisissituatie in Oekraïne).

en verzoeken (de minister) om:

  • toestemming te verlenen voor het inzamelen, vervoeren en doneren van ingezamelde medicatie die aan bovenstaande voorwaarden voldoet;
  • op een constructieve manier mee te helpen om de wetswijzigingen door te (laten) voeren die nodig zijn om ook in de toekomst deze medicatie nuttig te kunnen gebruiken, in plaats van weg te gooien.”

De opstellers van de petitie beseffen wel dat de kwaliteit van de medicatie nooit ter discussie gesteld kan worden. “Het argument om deze verspilling te rechtvaardigen is dat de kwaliteit van de medicatie niet gewaarborgd kan worden”, schrijven zij. “Dit is een belangrijk aandachtspunt. Daarom pleiten we ervoor de inzameling te beperken tot medicatie die geen bijzondere bewaarcondities nodig heeft, die nog in de niet-aangebroken verpakking zit en die niet over de datum is. Daarnaast zal de inzameling plaatsvinden door artsen en apothekers.”

Europa

In Nederland is hergebruik van medicijnen in principe verboden. Maar volgens de opstellers van de petitie zijn er wel tekenen dat er een omslag gaande is. Duurzaamheid staat hoog op alle politieke agenda’s, en daar valt ook hergebruik van –vaak dure- medicijnen onder. Deze week nog stuurde minister Ernst Kuipers van VWS een brief naar de Tweede Kamer over de heruitgifte van dure geneesmiddelen. Daarin legt de bewindsman de zwarte piet voor het strenge Nederlandse beleid in eerste instantie bij de Europese Unie, die heruitgifte van geneesmiddelen niet toestaat. Kuipers laat de Tweede Kamer wel weten dat hij, samen met collega’s uit andere lidstaten, bezig is om een bijstelling van het beleid uit Brussel te bewerkstelligen.

Maar de initiatiefnemers van de petitie benadrukken dat het niet alleen om dure geneesmiddelen zou moeten gaan, en dat kostenefficiëntie niet de enige drijfveer achter hergebruik van medicijnen zou moeten zijn. Daarnaast vrezen zij dat het jaren zal duren voordat Europa haar beleid bijstelt, en in al die tijd blijft de vernietiging van prima bruikbare medicijnen gewoon doorgaan. Alleen al in Nederland zou het om duizenden kilo’s geneesmiddelen per week gaan.

De opstellers zijn van mening dat allerlei medicijnen die nog in de originele verpakking zitten en niet over de datum zijn zonder problemen aan andere patiënten gegeven kunnen worden. In de brief die op 7 maart aan de Kamercommissie wordt aangeboden worden concrete praktijkvoorbeelden van medicijnverspilling gegeven.

Chemisch afval

Zoals het geval waarbij een apotheek medicatie levert in plastic zakjes, gesorteerd op tijdstip van inname, een zogenoemd Baxter-systeem. Het vullen van deze zakjes gaat in een machine die in een ander gebouw dan de apotheek staat. Voor één van de geneesmiddelen, naproxen (een veelgebruikte pijnstiller bij o.a. reuma), gaat de apotheek over op een nieuwe leverancier. De oude voorraad wordt teruggebracht naar de apotheek en moet onverbiddelijk worden weggegooid, louter en alleen omdat deze buiten de apotheek is geweest. Tweehonderd doosjes van twintig tabletten naproxen zijn verworden tot chemisch afval, schetsen de briefschrijvers.

De opstellers van de petitie hopen dat de politiek toestemming verleent voor hergebruik van teruggebrachte medicijnen die geen bijzondere bewaarcondities nodig hebben, die nog in de niet-aangebroken verpakking zitten en niet over de datum zijn.

Meer informatie

Bezoek de website van de petitie ‘Red levens, verspil geen bruikbare medicijnen’