Articles

Neurofilament light: een veelzijdige biomarker voor axonale schade

TNN - jaargang 121, nummer 2, april 2020

dr. E.A.J. Willemse , drs. I.M.W. Verberk , prof. dr. ir. C.E. Teunissen

SAMENVATTING

Neurofilamenten zijn de intermediaire filamenten van het neuronaal cytoskelet die vrijkomen in de hersenvloeistof en het bloed als axonen beschadigd raken. Neurofilament lichte keten (NfL) blijkt bij diverse neurologische aandoeningen een goede biomarker in hersenvloeistof te zijn voor axonale schade. Het bepalen van NfL als biomarker kan helpen bij zowel het stellen van de diagnose en prognose, als het bepalen van de respons op behandeling bij een breed scala aan aandoeningen waarbij axonale schade optreedt, zoals inflammatoire, neurodegeneratieve, traumatische, infectieuze of ischemische neurologische condities. Nauwkeurige meting van NfL in bloed is pas recentelijk mogelijk geworden na de ontwikkeling van de NfL-test op ultragevoelige ‘single molecule array’-technologie. De NfL-concentratie in bloed correleert sterk met de concentratie in hersenvloeistof. Aangezien het mogelijk is om de NfL-concentratie in bloed herhaaldelijk te meten doordat bloedafname laag-invasief en eenvoudig is, kan aan de hand van de NfL-concentratie in bloed de ziekteprogressie worden gevolgd. De beoogde toepassing van NfL als een bloedbiomarker voor een breed scala aan neurologische ziekten biedt interessante mogelijkheden voor de diagnostiek, het bepalen van de prognose en het monitoren van de therapierespons.

(TIJDSCHR NEUROL NEUROCHIR 2020;121(2):47–52)

Lees verder

Liquorbiomarkers voor de ziekte van Alzheimer: huidige praktijk en toekomstperspectieven

TNN - jaargang 119, nummer 6, december 2018

dr. F.H. Duits , dr. F.H. Bouwman , prof. dr. ir. C.E. Teunissen , prof. dr. W.M. van der Flier

SAMENVATTING

Sinds het ontdekken van de eiwitten in liquor die verantwoordelijk zijn voor de hersenafwijkingen bij de ziekte van Alzheimer, amyloid-beta (1–42) en (gehy-perfosforyleerd) tau, is het biomarkeronderzoek in een stroomversnelling geraakt. In de jaren 90 van de vorige eeuw werden assays ontwikkeld voor het bepalen van deze eiwitten in de liquor, en in 2011 zijn de liquorbiomarkers als bewijs voor onderliggende ziekte van Alzheimer in de nieuwe wetenschappelijke diagnostische criteria van de National Institute on Aging – Alzheimer’s Association (NIA-AA) en van de International Working Group (IWG) opgenomen. In dit artikel wordt ingegaan op de ontwikkeling van de huidige liquorbiomarkers, het onderzoek naar potentiële nieuwe biomarkers, en het gebruik van biomarkers in klinische trials. Ook worden aanwijzingen gegeven voor het gebruik van de biomarkers in de dagelijkse praktijk van een geheugenpolikliniek.
(TIJDSCHR NEUROL NEUROCHIR 2018;119(6):225–30)

Lees verder