Articles

Addendum en revisie landelijke richtlijn Multiple Sclerose; een levende richtlijn

TNN - jaargang 125, nummer 5, september 2024

M.T. Wijburg , dr. J.P. Mostert , dr. J. Killestein , dr. C.T.J. Michels , dr. M.L. Molag , dr. J.J.F.M. Smolders , dr. B.A. de Jong , namens de werkgroep Richtlijn Multiple Sclerose van de Nederlandse Vereniging voor Neurologie

SAMENVATTING

Januari jongstleden is het nieuwe addendum bij de richtlijn Multiple Sclerose (MS), op initiatief van de Nederlandse Vereniging voor Neurologie, verschenen. Bestaande modules, zoals die over ziektemodulerende behandeling en zwangerschap, zijn geüpdatet naar de recentste inzichten. Daarnaast zijn nieuwe modules opgenomen, waaronder screening en veiligheidsmonitoring (inclusief vaccinaties), autologe stamceltherapie en doelmatigheid. In dit artikel worden de belangrijkste veranderingen en adviezen in de richtlijn uiteengezet, en worden enkele praktische adviezen besproken.

(TIJDSCHR NEUROL NEUROCHIR 2024;125(5):216–20)

Lees verder

Revalidatie bij multiple sclerose

TNN - jaargang 124, nummer 3, mei 2023

drs. T. van Osch , drs. B. Dekker , prof. dr. V. de Groot , drs. M.G.E. Huijsmans , dr. B.A. de Jong , dr. N.F. Kalkers

SAMENVATTING

Multiple sclerose is in de westerse wereld de meest voorkomende oorzaak van niet-traumatische invaliditeit op jongvolwassen en middelbare leeftijd. In het beloop van de ziekte worden patiënten geconfronteerd met functionele beperkingen op verschillende domeinen. De ernst van deze problemen neemt toe bij een langere ziekteduur. Voor optimale zelfredzaamheid, eigen regievoering en maatschappelijke participatie is het belangrijk dat er in de spreekkamer aandacht is voor deze beperkingen en dat er zo nodig een revalidatietraject wordt ingezet. Afhankelijk van de ernst en de complexiteit kan dit in de eerste of tweede lijn plaatsvinden. In dit artikel worden puntsgewijs de aanbevelingen besproken uit de meest recente richtlijn.

(TIJDSCHR NEUROL NEUROCHIR 2023;124(3):117–22)

Lees verder

Vaccinaties bij multiple sclerose: een systematische review

TNN - jaargang 123, nummer 1, februari 2022

drs. W. Reintjes , N.T.T. van der Graaf , dr. J.L.A.N. Murk , dr. B.A. de Jong

SAMENVATTING

Patiënten met multiple sclerose (MS) en hun behandelaren hebben geregeld vragen over vaccinaties in relatie tot MS of de toepassing van ziektemodulerende therapie (‘disease modifying therapy’: DMT). Deze vragen gaan over zowel de veiligheid als de effectiviteit van veel toegepaste vaccinaties in Nederland. Het doel van deze systematische review is het bieden van een praktisch overzicht voor de klinische praktijk. Via PubMed werd een systematisch literatuuronderzoek uitgevoerd. De gebruikte zoekstrategie bestond uit het combineren van zoektermen gericht op MS, vaccinaties en DMT’s. De selectie vond plaats via vooraf vastgestelde criteria. Vervolgens werden artikelen geselecteerd op basis van relevantie. Uiteindelijk werden 50 artikelen geïncludeerd in deze studie. Over het algemeen worden niet-levende vaccins als veilig beschouwd voor MS-patiënten, in tegenstelling tot levend verzwakte vaccins, waarbij de veiligheid niet eenduidig is. Sommige DMT’s kunnen de effectiviteit van bepaalde vaccinaties verlagen. Over de meeste vaccinaties in relatie tot MS en DMT’s is echter weinig tot geen literatuur van voldoende kwaliteit beschikbaar.

(TIJDSCHR NEUROL NEUROCHIR 2022;123(1):4–12)

Lees verder

Ziektemodulerende behandeling van multiple sclerose bij volwassenen; addendum bij de richtlijn Multipele sclerose

TNN - jaargang 122, nummer 1, februari 2021

dr. J. Smolders , dr., ir. J.J.A. de Beer , dr. S.T.F.M. Frequin , K. Harrison , drs. B.J.A. van Hoeve , dr. E. Hoitsma , dr. E.L.J. Hoogervorst , dr. J. Killestein , drs. A.W. Lenderink , dr. B. Moraal , dr. J. Mostert , drs. T.A.M. Siepman , D.T. Witte , dr. B.A. de Jong

SAMENVATTING

De afgelopen jaren zijn verschillende nieuwe ziektemodulerende therapieën voor multiple sclerose geïntroduceerd. Daarbij is de visie op de optimale behandeling van multiple sclerose veranderd. Een proactieve aanpak om inflammatoire ziekteactiviteit tijdig op te sporen is nodig, maar daarnaast is goede controle noodzakelijk om bijwerkingen en risico’s van therapieën te beheersen. Recentelijk is het richtlijnaddendum Ziektemodulerende behandeling van multiple sclerose bij volwassenen van de Nederlandse Vereniging voor Neurologie verschenen. In dit artikel worden een aantal conceptuele onderbouwingen uit deze richtlijn uiteengezet, en worden enkele praktische adviezen besproken.

(TIJDSCHR NEUROL NEUROCHIR 2021;122(1):17-21)

Lees verder

Wanen en hallucinaties met een onverwachte oorzaak

TNN - jaargang 121, nummer 6, december 2020

V.A. van Atteveld MSc, dr. J.M. Niers , prof. dr. P. van der Valk , dr. S.N. Stapel , dr. B.A. de Jong , drs. A.J. Kooter

SAMENVATTING

In dit artikel wordt een 53-jarige man gepresenteerd met plots ontstane wanen en hallucinaties. Bloedonderzoek en beeldvormend onderzoek (MRI) waren vrijwel zonder afwijkingen. Hij werd daarop behandeld voor een primaire psychotische stoornis. Zijn toestand verslechterde echter: hij werd apathischer en in verband met een aspiratiepneumonie werd hij geïntubeerd en opgenomen op de Intensive Care. Herhaald MRI-onderzoek toonde uitgebreide wittestofafwijkingen. Mede vanwege hepatosplenomegalie en een verhoogde LDH-concentratie was een maligne lymfoom een differentiaaldiagnostische overweging. De patiënt overleed na enkele dagen. Bij obductie werd de diagnose intravasculair lymfoom bevestigd. Deze casus illustreert dat bij een plotselinge psychose, zeker op hogere leeftijd en met een atypische presentatie, aan een onderliggende ziekte moet worden gedacht. Psychiatrische verschijnselen kunnen een eerste symptoom zijn van een intravasculair lymfoom, waarbij snelle diagnostiek van belang is voor een vroegtijdige behandeling en soms overleving.

(TIJDSCHR NEUROL NEUROCHIR 2020;121(6):262-5)

Lees verder