Gebruik anti-epileptica geassocieerd met ziekte van Parkinson

maart 2023 Wetenschap Diede Smeets

In een grootschalige analyse is de relatie onderzocht tussen de ziekte van Parkinson en meerdere comorbiditeiten en symptomen, waaronder epilepsie.1  Onlangs zijn tevens de resultaten van een nieuwe studie naar de associatie tussen het gebruik van anti-epileptica en de ziekte van Parkinson gepubliceerd, uitgevoerd door dezelfde onderzoeksgroep.2

Uit een ‘nested case-control’-studie is eerder gebleken dat de ziekte van Parkinson (‘Parkinson’s Disease’, PD) onder andere geassocieerd is met epilepsie.1 De geanalyseerde database bevatte data afkomstig van meer dan een miljoen personen in het Verenigd Koninkrijk, waarbij de gegevens van personen gediagnosticeerd met PD werden vergeleken met gezonde controles zonder PD of andere aanzienlijke neurologische aandoeningen. Naast associaties met epilepsie, werden in deze studie ook associaties tussen PD en hypertensie en PD en type 2-diabetes gevonden.

Associatie met het middel of de kwaal

Deze relatie tussen epilepsie en PD was niet eerder aangetoond met een database van dit formaat. De onderzoekers vroegen zich vervolgens af wat de mechanistische relatie tussen epilepsie en PD kon zijn en of de associatie tot stand komt als resultaat van de kwaal of als gevolgd van de geneesmiddelen die worden gebruikt om epilepsie te behandelen.

UK Biobank

Om de relatie tussen het gebruik van anti-epileptica (‘antiepileptic drugs’, AED’s) en de incidentie van PD te onderzoeken werd wederom gebruik gemaakt van een ‘nested case-control’-studie.2 De data was afkomstig van de UK Biobank en omvatte gegevens afkomstig van meer dan 500.000 deelnemers. De uiteindelijke analyse was gebaseerd op de gegevens van 1.433 PD-patiënten en 8.598 gezonde controles. Vervolgens werd het gebruik van de AED’s carbamazepine, lamotrigine, levetiracetam en natriumvalproaat door de studiedeelnemers onderzocht.   

Voorgeschreven AED’s

Het merendeel van de deelnemers (60,9%) was man en vrijwel alle deelnemers (97,5%) waren wit. De mediane leeftijd van de studiedeelnemers was 71 jaar (interkwartielbereik: 65-75 jaar). Het  voorgeschreven krijgen van een AED bleek geassocieerd met de incidentie van PD (oddsratio [95%-BI]: 1,80 [1,35-2,40]). Daarnaast werd een trend geobserveerd tussen problemen met geneesmiddelvoorschrijvingen en het gebruik van meerdere AED’s, en een verhoogd risico op PD.

Conclusie

Uit deze studies is daarmee gebleken dat het risico op het ontwikkelen van de ziekte van Parkinson zowel geassocieerd is met de incidentie van epilepsie als met het voorgeschreven krijgen van anti-epileptica. Gebaseerd op deze data kan echter geen conclusie getrokken worden met betrekking tot het achterliggende mechanisme en of PD met de ziekte epilepsie of epilepsie-behandeling geassocieerd is.

Referenties

  1. Simonet C, Bestwick, Jitlal M, et al. Assessment of risk factors and early presentations of parkinson disease in primary care in a diverse UK population. JAMA Neurol 2022;79:359-69.
  2. Belete D, Jacobs BM, Simonet C, et al. Association between antiepileptic drugs and incident parkinson disease. JAMA Neurol 2023;80:183-7.