Een bestaande ontstekingsremmer die wordt ingezet in de behandeling van longziekte COPD heeft ook potentieel als middel tegen de ziekte van Alzheimer. Onderzoekers aan Maastricht UMC+ onder leiding van Jos Prickaerts denken dat het middel roflumilast in staat is om de ziekteprogressie bij alzheimer te vertragen.
In lage dosering (een vijfde van wat gebruikelijk is bij COPD) blijkt roflumilast geen ontstekingen te remmen, maar wel de communicatie tussen hersenstellen te verbeteren. In testen met proefdieren werd een vooruitgang in hersenactiviteit waargenomen, en in klinische testen met jonge vrijwilligers en met ouderen met geheugenklachten werd hetzelfde vastgesteld.
Gezonde jonge vrijwilligers bleken met een eenmalige toediening van roflumilast hun kortetermijn verbale geheugen te verbeteren en een versterkte hersenactiviteit te vertonen. Het middel is ook ingezet in een test bij gezonde ouderen, en ook bij hen verbeterde het verbale geheugen. Bijkomend voordeel van de behandeling is dat er, mede vanwege de lage dosering, geen noemenswaardige bijwerkingen optraden.
De eerste klinische studie met 81 patiënten in een voorstadium van alzheimer en met beginnende alzheimer staat nu op stapel. In de ROMEMA fase II-studie, die een half jaar gaat duren, moeten de deelnemers elke 3 maanden, vergezeld van een mantelzorger, een geheugentaak uitvoeren. Afhankelijk van de leeftijd en het opleidingsniveau kunnen gezonde mensen een bepaalde hoeveelheid woorden onthouden. Dat aantal zou onder invloed van roflumilast omhoog moeten gaan. Daarnaast worden er vragenlijsten bijgehouden om duidelijk te maken of het dagelijks functioneren van de patiënten verbetert. Prickaerts verwacht dat patiënten tot 30 procent meer woorden onthouden, vergeleken met de controlepatiënten die niet het middel ontvangen en ook de geheugentaak doen.
Roflumilast is een PDE-4 remmer, en werkt in op een enzym, waardoor de communicatie tussen hersencellen verbetert. Het zorgt ervoor dat er minder afbraak van cellen plaatsvindt. Zenuwuiteinden groeien weer naar elkaar toe en zo wordt de achteruitgang van het brein afgeremd. De onderzoekers hopen dat het middel de ziekteprogressie met 3 tot 5 jaar kan vertragen.
Uniek en innovatief in het onderzoek van Prickaerts is dat de universiteit van Maastricht een nieuwe variant van roflumilast zelf ontwikkelt en ook het patentrecht bezit. Dat betekent echter ook dat opnieuw alle klinische fases doorlopen moeten worden voordat het middel wordt goedgekeurd door de EMA en uiteindelijk vergoed kan worden in het basispakket. Daarna volgt nog een wereldwijd onderzoek. Het zal dus zeker enkele jaren duren voordat deze veelbelovende behandeling aan alzheimerpatiënten voorgeschreven kan worden.
Mensen die meer informatie willen over de klinische studies of die zich willen opgeven voor deelname kunnen de website www.romema.nl bezoeken of mailen naar n.possemis@maastrichtuniversity.nl.
Referentie
Bezoek de website van de ROMEMA-studie: www.romema.nl
Naar boven
