Er komt meer en meer wetenschappelijk bewijs dat hoofdletsel dat wordt opgedaan tijdens het sporten verstrekkende neurologische gevolgen kan hebben. Kopballen, stoten tegen het hoofd, een botsing… in contactsporten, voetbal, rugby en American football behoren die gebeurtenissen tot de orde van de dag, en veel spelers hebben ervaring met hersenschuddingen. Na een paar dagen zijn de gevolgen daarvan meestal wel voorbij, maar toch kan er langetermijnschade aangericht zijn. Zeker voor sporters die gedurende lange tijd met enige regelmaat met hoofdtrauma te maken hebben kunnen er ernstige neurologische gevolgen optreden.
Een recente studie uit de Verenigde Staten, die in december 2021 verscheen, suggereert dat mensen die American football spelen een vier keer zo grote kans hebben om aan amyotrofische laterale sclerose (ALS) te overlijden dan gemiddeld. Daarnaast wordt ook duidelijk dat regelmatig hoofdletsel –denk aan stoten tegen het hoofd bij boksen, maar ook aan kopballen bij voetbal- een grotere kans op chronische traumatische encefalopathie (CTE), de ziekte van Alzheimer en de ziekte van Parkinson met zich meebrengt.
De studie werd gedaan door wetenschappers aan de Harvard Medical School in Boston. Hoofdonderzoeker dr. Daniel Daneshvar stelt vast dat regelmatig terugkerende hersenschuddingen en botsingen de kans op de dodelijke spierziekte ALS mogelijk vergroten. In de studie werd medische data bestudeerd van ruim 19.400 spelers uit de National Football League die tussen 1960 en 2019 actief waren. Van deze groep ontwikkelden er 38 spelers ALS, en 28 van hen overleden. Dat is een aanzienlijk hoger aantal dan het nationale gemiddelde in de V.S. De prevalentie van ALS wordt geschat op 5,2 per 100.000 personen (cijfers uit 2015).
In Amerika wordt ALS vaak ‘Lou Gehrig’s disease’ genoemd, naar een bekende American honkballer die in 1941 aan de ziekte overleed. De onderzoekers stelden vast dat degenen die ALS ontwikkelden gemiddeld 2,5 jaar langer American football speelden dan gemiddeld. Een langere blootstelling aan regelmatig hoofdtrauma, zoals hersenschuddingen, betekent een grotere kans op ALS en andere neurodegeneratieve aandoeningen, concludeert Daneshvar. In vervolgonderzoeken wil hij kijken of ook jonge footballspelers een hogere kans op ALS hebben, en in kaart te brengen in hoeverre andere risicofactoren, zoals rookgedrag of blootstelling aan pesticiden, een rol spelen.
Daneshvar constateerde dat de 19.400 footballspelers wiens data hij bestudeerde te maken hadden met regelmatig terugkerend hoofdtrauma, dat in meer dan twee derde van de gevallen werd opgedaan tijdens trainingen. Door die trainingen aan te passen zou het risico op hoofdtrauma en neurodegeneratieve ziekte als gevolg daarvan verminderd moeten kunnen worden, denkt Daneshvar. Het is daarbij zaak om al jong te beginnen, omdat de hersenschade die uiteindelijk kan leiden tot CTE, ALS, Alzheimer of Parkinson cumulatief werkt: hoe langer er regelmatig hoofdtrauma optreedt, des te groter de kans op het ontwikkelen van een neurodegeneratieve ziekte.
De studie van Daneshvar is niet de eerste die een link legt tussen contactsporten en neurodegeneratieve ziekte. Al sinds 2017 pleit de Amerikaanse onderzoeker dr. Ann McKee uit Boston voor de preventie van hersenschade bij sporters. Zij beheert een hersenbank, waaraan veel oud-topsporters na hun overlijden hun hersenen doneren. Door de hersenen van 202 jong overleden American Football-spelers heel nauwkeurig te onderzoeken, ontdekte ze bij 177 van deze sporters dezelfde hersenafwijking: CTE. De sporters hadden bovendien veel dezelfde problemen: geheugenverlies, agressie en depressieve gevoelens. Waar die toe kunnen leiden werd tragisch duidelijk in april 2021. Toen doodde de voormalige footballspeler Phillip Adams vijf mensen bij een schietpartij in de Amerikaanse staat South Carolina, om vervolgens zichzelf van het leven te beroven. Dr. Ann McKee onderzocht de hersenen van Adams en stelde vast dat hij aan een vergevorderde vorm van CTE leed, die mogelijk de oorzaak was van zijn abnormale gedrag.
McKee pleit ervoor dat er gewerkt wordt aan veiligere sporten, zoals door een verbod op gevaarlijke tackles, het wisselen van spelers als ze een hersenschudding hebben opgelopen en een maximaal aantal kopballen tijdens trainingen.
Meer informatie
Bekijk de factsheet Hersenschudding op de website Topsporttopics.
Referenties
Naar boven
