Een recente Amerikaanse studie, die is gepubliceerd in wetenschappelijk vakblad Nature Aging, legt een mogelijk associatief verband tussen het gebruik van het medicijn sildenafil (beter bekend onder de commerciële merknaam Viagra®, van farmaceut Pfizer) en een verlaagd risico op de ziekte van Alzheimer. Testen met cellen in een laboratorium lieten zien dat sildenafil inwerkt op bepaalde eiwitten waarvan bekend is dat zij een rol spelen bij het ontstaan van Alzheimer.
Onderzoekers uit Cleveland analyseerden een database van ruim 7,23 miljoen mannen die op doktersvoorschrift Viagra gebruikten, en het bleek dat zij, gemeten over een periode van 6 jaar, een 69% lagere kans op Alzheimer hadden (HR: 0,31, BI-95%: 0,25–0,39, P <1,0 × 10–8). Het gaat echter alleen nog om een associatie, die is gelegd in een observationele studie. Of Viagra daadwerkelijk beschermt tegen Alzheimer zal in grotere klinische studies vastgesteld moeten worden, stellen de Amerikaanse onderzoekers.
Viagra mag dan wel bekend zijn als erectiepil, maar sildenafil was ooit ontwikkeld als geneesmiddel voor hartklachten. Door de vaatverwijdende werking verbetert sildenafil de bloedtoevoer. Het bleek echter al snel dat dit ook gold voor de aderen in de penis, en al snel werd sildenafil een succesvol middel tegen erectiestoornissen. Inmiddels zijn er meer aandoeningen waarbij sildenafil wordt ingezet, zoals bij pulmonaire hypertensie. Daarnaast wordt ook al onderzocht of sildenafil het risico op vasculaire dementie –na Alzheimer de meest voorkomende vorm van dementie- kan verkleinen. Vasculaire dementie wordt veroorzaakt door een verminderde bloedtoevoer naar de hersenen, en de vaatverwijdende eigenschappen van sildenafil kunnen dat tegengaan.
Het onderzoek in Cleveland was erop gericht om uit te zoeken of bestaande veel toegepaste medicijnen wellicht ook ingezet kunnen worden bij het voorkomen of bestrijden van de ziekte van Alzheimer. Bij dat onderzoek werd niet alleen naar sildenafil gekeken, maar ook naar andere middelen:
Het bleek na correcties voor leeftijd, geslacht, etnische afkomst en andere ziektes dat sildenafil een significante associatie vertoonde met een lager risico op Alzheimer.
Tevens bleek uit cellen in een kweekschaaltje dat sildenafil voor een toename in de groei van neurieten kan zorgen, onvolgroeide neuronen in de hersenen en het zenuwgestel. Ze zorgen daarnaast voor een verminderde expressie van tau-proteïne en fosfoproteïne, twee eiwitten die geassocieerd worden met het ontstaan van de ziekte van Alzheimer.
De onderzoekers hopen nu een fase II gerandomiseerde klinische studie op te zetten waarbij een deel van de proefpersonen sildenafil toegediend krijgt, en een ander deel placebo. Zo moet een beter beeld ontstaan over het verband tussen sildenafil en dementie, en of sildenafil veilig ingezet kan worden ter voorkoming van Alzheimer. Een dergelijke studie neemt meerdere jaren in beslag.
Referentie
Naar boven
