Amyotrofische laterale sclerose –ALS- is een ongeneeslijke neurologische aandoening waartegen geen behandeling bestaat en waarvan nog maar weinig bekend is over de oorzaak. Recent onderzoek uit Salt Lake City (V.S.) zorgt mogelijk voor nieuwe inzichten en behandelingen. De sleutel ligt wellicht in een nieuw ontdekte genmutatie, die mogelijk een negatief effect heeft op sommige zenuwcellen. Recent werd het onderzoek gepubliceerd in vaktijdschrift Neurology.
De precieze oorzaak van ALS is niet bekend, maar er wordt vanuit gegaan dat zowel genetische als omgevingsfactoren een rol spelen. In ongeveer 15% van de gevallen is er een familiaal verband zichtbaar en hebben een of meer familieleden de ziekte eveneens gehad. Wanneer er geen familiaal verband is wordt gesproken van sporadische ALS.
Voor het onderzoek, dat werd uitgevoerd aan de universiteit van Utah, hebben onderzoekers gegevens van duizenden ALS-patiënten onderzocht. Bij een aantal van hen bleken er mutaties in het TP73-gen te zijn. Dat gen produceert een eiwit dat een rol speelt bij de leefcyclus van zenuwcellen.
“Er blijft veel onduidelijk over de genetische processen die achter de ontwikkeling van ALS schuilgaan”, legt hoofdonderzoeker prof. Lynn Jorde uit. “Bij 68% van de familiale ALS-gevallen die we onderzochten spelen bekende genetische variaties een rol, maar we zien die variaties terug bij slechts 17% van de sporadische gevallen. Toch geloven we dat ook bij sporadische ALS genetische factoren een grote rol spelen. Wij hebben nu ontdekt dat zeldzame mutaties in het TP73-gen mogelijk het risico op sporadische ALS verhogen. Dit gen produceert een eiwit dat essentieel is voor gezondheid van zenuwcellen. De mutaties verminderen dat effect en dat leidt tot schade aan de zenuwcellen. Ons onderzoek duidt erop dat celdood, veroorzaakt door deze genetische mutatie een rol speelt in het ontstaan van ALS. Op basis van dat inzicht kunnen onderzoekers naar nieuwe geneesmiddelen op zoek gaan om de progressie van ALS te vertragen of zelfs te stoppen.”
De ALS Stichting meldt dat er in Nederland gemiddeld 1.500 mensen met ALS leven. Jaarlijks worden er 500 nieuwe diagnoses gesteld, en overlijden er evenveel patiënten. De ziekte komt niet voor bij kinderen maar kan zich vanaf de late tienerleeftijd manifesteren. Bij 80% van de patiënten wordt de ziekte tussen het 40ste en 70ste levensjaar vastgesteld, en 60% van hen is man. De prognose is slecht: na de diagnose is de gemiddelde levensverwachting 3 tot 5 jaar, en de 5-jaars overleving is 20%.
Referenties
Naar boven
