Subarachnoidale bloeding (SAB)

Ziektebeeld

Een subarachnoïdale bloeding (vaak afgekort als SAB), is een plotselinge bloeding in de ruimte tussen de hersenen en het spinnenwebvlies (arachnoidea). Het spinnenwebvlies is een dun vlies bestaande uit vaten die de hersenen van bloed kunnen voorzien.

Symptomen

Plotselinge hevige hoofdpijn is het voornaamste symptoom van deze aandoening. Het wordt vaak omschreven als een donderslag bij heldere hemel. Vaak worden de patiënten misselijk en moeten zij overgeven. Daarnaast kan er sprake zijn van een bewustzijnsverlies/sufheid en nekpijn of nekstijfheid. Soms is er krachtsverlies van de ledematen of ontstaat er een epileptische aanval.

Oorzaak

De oorzaak van de subarachnoïdale bloeding is bijna altijd een gescheurd aneurysma. Een aneurysma is een uitstulping van een slagader, in dit geval van een hersenslagader. Zo’n uitstulping is een zwakke plek en kan scheuren, waardoor er bloed rondom de hersenen terechtkomt. Dit bloed komt in dezelfde ruimte als het hersenvocht terecht, dit is het vocht waarin de hersenen en het ruggenmerg drijven. Soms is een aneurysma niet de oorzaak maar een ander soort vaatkluwen, of een arterioveneuze malformatie.

In 10% van de gevallen wordt er geen vaatafwijking gevonden; waarschijnlijk is er dan sprake van een bloeding uit een kleine ader. Deze bloedingen zijn veel minder ernstig en herkenbaar door de plaats waar ze zitten: meestal rond de middenhersenen. Dit type bloedingen wordt perimesencephale bloedingen genoemd.

Diagnose

Met behulp van een CT-scan van de hersenen kan de bloeding meestal worden aangetoond. Er is dan bloed zichtbaar in de ruimte rondom de hersenen. Soms is er echter geen bloeding te zien op de CT-scan en moet er een ruggenprik verricht worden om te bepalen of er bloed in het hersenvocht zit. Als er een subarachnoïdale bloeding is aangetoond, moet er worden gezocht naar een vaatafwijking die de bloeding heeft veroorzaakt. Dit gebeurt door middel van vaatonderzoek waarbij een contrastmiddel wordt ingespoten om de bloedvaten in de hersenen zichtbaar te maken. Dat onderzoek vindt plaats in de vorm van een CT-scan, een MRI-scan of met een katheter die via de lies in de bloedvaten wordt ingebracht, ook wel ‘angiografie’ genoemd.

Behandeling

Een subarachnoïdale bloeding is een ernstige aandoening die op verschillende manieren behandeld wordt. De arts behandelt de gevolgen van de bloeding die is ontstaan, en richt zich tevens op het voorkomen van complicaties en een nieuwe bloeding.

Het vrijgekomen bloed wordt doorgaans zelf door het lichaam opgeruimd, maar dit kost tijd. Als het hersenvocht niet goed kan worden afgevoerd door al het bloed wat er in zit, kan het vocht ophopen en kan een waterhoofd ontstaan (hydrocephalus). De levert te hoge druk op in de hersenen. Dit moet dan worden verholpen met een drain in de hersenkamer waardoor het vocht wordt afgevoerd en de druk afneemt.

Bij een gescheurd aneurysma zal geprobeerd worden deze zwakke plek te repareren of te dichten. Deze behandeling is er op gericht om een nieuwe bloeding te voorkomen.
Dit kan op de volgende manieren:

Coiling: een vaatkatheter wordt via de lies ingebracht en naar de plaats van het aneurysma gebracht. Vervolgens worden spiraaltjes van platina in de uitstulping ingebracht, die de holte van het aneurysma opvullen en de bloedtoevoer afsluiten. Soms wordt er ook een stent in de slagader aangebracht, dit om de bloedstroom de goede kant op te sturen en/of om te voorkomen dat de spiraaltjes in de slagader zakken.
Clipping: door middel van een luikje in de schedel wordt een klem op het aneurysma aangebracht zodat de bloedtoevoer naar de uitstulping afgesloten wordt.

Tot slot kunnen de bloedvaten door het vrijgekomen bloed geprikkeld raken. Hierdoor kunnen ze gaan verkrampen waardoor ze dichtknijpen en er delen van de hersenen beschadigd raken. Hiertegen worden vaak specifieke medicijnen gegeven.