Er is een groeiende belangstelling voor het effect van leefstijlaanpassingen bij multiple sclerose (MS). In de Nederlandse LIMS-studie is onderzocht of het volgen van een onlineleefstijlprogramma – met een focus op een mediterraan eetpatroon, fysieke activiteit, stress en slaap – de impact van MS op het dagelijks functioneren van patiënten kan verminderen. Brigit de Jong (Amsterdam UMC) presenteerde de eerste resultaten van deze studie tijdens ECTRIMS 2024.
Dwarsdoorsnedeonderzoeken en observationele studies hebben laten zien dat het volgen van een gezonder eetpatroon gerelateerd is aan minder MS-symptomen, minder fysieke invaliditeit en een betere kwaliteit van leven.1-3 Het is echter nog onduidelijk wat de exacte mechanismen achter deze verbanden zijn en grootschalige longitudinale studies hiernaar ontbreken. Maar MS-patiënten vragen zich vaak wel af wat ze zelf kunnen doen om meer controle over hun ziekte te krijgen. Daarom is de LIMS-studie opgezet. In deze longitudinale, observationele studie is geëvalueerd of het volgen van een leefstijlprogramma de impact van MS op het dagelijks functioneren kan verminderen.4
Het onlineleefstijlprogramma was gericht op een mediterraan eetpatroon, fysieke activiteit, stress en slaap. De studie bestond uit een ‘run-in’-periode van 3 maanden, gevolgd door een interventieperiode van 3 maanden. Daarna werden patiënten tot maximaal 24 maanden gevolgd, met elke 6 maanden een controle. De onderzoekers bepaalden de veranderingen in patiëntgerapporteerde uitkomsten in de tijd. De primaire uitkomstmaat was de impact van MS op dagelijks functioneren, bepaald met de ‘Multiple Sclerosis Impact Scale’ (MSIS)-29. Dit instrument meet de fysieke en een psychologische impact van MS op een schaal van 0 tot en met 100, waarbij een hogere score staat voor een grotere impact op het dagelijks functioneren. Een minimaal klinisch belangrijk verschil op deze schaal betreft een afname van 8 punten in de tijd. Secundaire uitkomstmaten betroffen de kwaliteit van leven, algehele gezondheid, MS-specifieke symptomen en leefstijlfactoren. De Jong presenteerde de data voor 4 meetmomenten: (a) begin van de ‘run-in’-periode (t=-3); (b) begin van de interventieperiode (t=0); (c) einde van de interventieperiode (t=3); en (d) eerste controle 3 maanden na het einde van de interventieperiode (t=6).
In totaal includeerden de onderzoekers 668 patiënten en analyseerden zij de data van 579 patiënten. Dit waren patiënten die de vragenlijsten hadden ingevuld zowel bij de ‘run-in’ als bij het begin van de interventieperiode en direct na de interventie, en/of na 3 maanden follow-up. De onderzoekers vonden een statistisch significante afname van de fysieke impact van MS op het dagelijks leven direct na de interventieperiode en bij de eerste controle 3 maanden later ten opzichte van het begin van de interventieperiode. Vergeleken met het begin van de interventie, werd voor het fysieke domein van de MSIS-29 een minimaal klinisch belangrijk verschil gevonden bij 21% van de patiënten direct na de interventieperiode, en bij 20% na 3 maanden follow-up.
Ook vonden de onderzoekers een statistisch significante afname van de psychologische impact van MS op het dagelijks functioneren. Dit werd gezien bij alle onderzochte meetmomenten: bij start van de interventie ten opzichte van de ‘run-in’-periode, direct na de interventieperiode ten opzichte van het begin van de interventieperiode, en na 3 maanden follow-up ten opzichte van het begin van de interventieperiode. Met betrekking tot de secundaire uitkomstmaten zagen de onderzoekers een positieve relatie van het leefstijlprogramma met het mentale welzijn, de BMI, de middelomtrek, het type stoelgang, symptomen van depressie, vermoeidheid, naleving van het mediterraan dieet, stress, slaap en slaapkwaliteit. Zij zagen geen relatie met de fysieke kwaliteit van leven, angst, cognitieve klachten en fysieke activiteit.
De longitudinale, observationele LIMS-studie liet zien dat het volgen van een onlineleefstijlprogramma gerelateerd is aan een vermindering van de fysieke en psychologische impact van de ziekte op het dagelijks functioneren, het mentale welzijn en de algehele gezondheid van patiënten met MS. Volgens de onderzoekers zijn gerandomiseerde studies nodig om causale verbanden tussen leefstijlaanpassingen en de impact van MS op het dagelijks levens vast te kunnen stellen.
Referenties
1. Parks NE, Jackson-Tarlton CS, Vacchi L, Merdad R, Johnston BC. Dietary interventions for multiple sclerosis-related outcomes. Cochrane Database Syst Rev 2020;5(5):CD004192.
2. Fitzgerald KC, Tyry T, Salter A, et al. Diet quality is associated with disability and symptom severity in multiple sclerosis. Neurology 2018;90(1):e1-e11.
3. Katz Sand I, Levy S, Fitzgerald K, Sorets T, Sumowski JF. Mediterranean diet is linked to less objective disability in multiple sclerosis. Mult Scler 2023;29(2):248-60.
4. Nauta I, et al. Multi-domain lifestyle intervention associated with reduced multiple sclerosis symptoms: a longitudinal observational study. Gepresenteerd tijdens ECTRIMS 2024; abstract 1306/O083.
Tekst: Bianca Hagenaars
Naar boven
